Uzun Kovid yaşayanların kâbusu… ‘Her şey lağım ve çürüyen et üzere kokuyor’

celikci

New member
“Her şey lağım ve çürümüş et üzere kokuyor”. Uzun Kovid’den muzdarip milyonlarca kişinin ömrü yaşadıkları koronavirüs semptomlarının iyileşmemesi yüzünden kâbusa dönmüş durumda. Hatta sorunun boyutu o kadar büyümüş durumda ki koku kaybı yaşayan şahıslar bu sebepten yemek bile yiyemez hale geliyor.

Anne-Héloise Dautel, koronavirüse yakalandıktan dört ay daha sonra yemek yiyememeye devam ediyor. “Sadece kusmak istiyorum, etrafımda gördüğüm her şey öğürmeme sebep oluyor. Kendi kokuma bile dayanamıyorum; günde beş kez duş alıyorum. Kahve, diş macunu ve et kokusu en beterleri.” diyen bahtsız bayan hastaneye gittiğinde oldukcatan 46 kiloya düşmüş bile…

Ağır kilo kaybı ve böbreklerin işlevini kaybetmesi üzere önemli sıhhat sıkıntılarına yol açan uzun kovid semptomları, sayısız insanın sevmelerine karşın biroldukça besini tüketememesine niye oluyor zira bu beşerler gördükleri ya da yemeye çalıştıkları neredeyse her şeyi kokusunun çürüyen et ya da lağım üzere olduğunu söylüyor.

Tat ve koku kaybı koronavirüs salgının en başında Kovid-19’un en belşirgin semptomlarından biri olarak isimlendirilmişti ve salgının üzerinden iki yıl geçmesine karşın bu kayıplar uzun vakit yayılmaya ve duyuların kaybına yol açmaya devam ediyor.

İngiltere merkezli AbScent isimli takviye kümesi tat ve koku kaybı yaşayan şahıslar için kurulmuştu. Pandeminin başında fazlaca az üyesi olan bu küme şu anda dünya çapında faaliyet gösteriyor ve üye sayısı yüz bine yaklaşıyor.


İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nden bilim insanlarının yaptığı bir araştırmaya bakılırsa koronavirüs salgınının birinci dalgasında virüse yakalananlarının neredeyse yarısının koku alma duyusunun ziyan gördüğü, geri kalanının da koku almakta zorlanmaya başladığı ortaya çıktı; bu durumun ismi tıpta ‘parosmi’ olarak biliniyor.

Ulusal İstatistik Ofisi, İngiltere’de 500 binden çok kişinin bir yıldan fazla bir müddetdir koronavirüs semptomları göstermeye devam ettiğini varsayım ediyor.

Londra’da bakılırsav yapan kulak burun boğaz uzmanı doktor Simon Gane “Bu semptomlarda bir patlama yaşıyoruz, sorun eskiye oranla epey daha fazla yayılmış durumda.” diyor. Gane, bu şahısların koronavirüs geçirdikten haftalar, birtakım durumlarda da aylar daha sonra parosmi – tat ve kokunun bozulması – yaşamaya başladığını söylerken kimi durumlarda kokunun büsbütün kaybolduğunu belirtiyor.

Londra’da yaşayan 32 yaşındaki mimar Dautel “aklımı kaybedecek üzereydim. Bana bir daha koku almayı öğrettiler.” diyor. Dautel, hastanede, felçli hastaların bulunduğu kısımda tam 10 hafta boyunca tedavi görmüş.

34 yaşındaki radyo ve televizyon sunucusu Ellie Phillips ise 2021 yılının çabucak başında koronavirüse yakalanmış. koku kaybıyla ilgili sıkıntıları ise bundan dört ay daha sonra yaşamaya başlamış. O da kahve içmeyi biroldukca yemeği yemeyi bırakmak zorunda kalanlardan olmuş.

Ellie Phillips’in arkadaşları hamilelikte kokulara karşı hassasiyet ve mide bulantısı sık görülen bir semptom olduğu için başta onun gebe olduğunu sanmışlar. Daha evvel kanser hastalarının açık yaralarını koklamış olan bayan ise koronavürsten daha sonra duyduğu kokuların buna benzediğini, yiyeceklerden aldığı tüm kokuların lağım ve çürümüş et üzere olduğunu söylüyor.


Hekimler ona ne olduğunu anlamaya çalışırken daima kusa Phillips fazlaca büyük bir kilo kaybı hayatış ve şu anda kanser hastalarına verilen destek protein tozlarından kullanarak bir daha eski kilosuna dönmeye çalışıyor.

Daha ileri olaylarda su bile içemeyen, şampuan kokusunu meyyit hayvan kokusu üzere alan şahıslar olduğu biliniyor. Bu bireylerin birçok dayanak almak için AbScent’e başvuruyor. AbScent’in kurucusu da 2012 yılında geçirdiği bir viral enfeksiyon niçiniyle koku hissini kaybetmiş bir kişi olan Chrissi Kelly. Çalışmalarını Reading Üniversitesi’nden Dr. Jane Parker ile bir arada yürüten AbScent’in son çalışmalarından bir adedinde kahvenin arasında parosmi’yi tetikleyen 15 molekül bulunmuş.

Chrissi Kelly, koku duyumuzun bizi hem de tehlikeye karşı koruyan bir düzenek olduğunun altını çizerken “Prosmi yaşayan şahıslar aldıkları koku ve tatları lağım, yanık, metal kokusu üzere biçimlerde tanımlıyor. Bu sözleri de duydukları tiksintinin uzunluğunu belirtebilmek için seçiyorlar.” diyor. Lakin Kelly’ye bakılırsa bu beşerler etraflarındaki bireyleri ya da patronlarını bu durumu inandırmakta zorlanıyor. Örneğin bir olayda uzun Kovid yaşayan ve koku alamayan bir kişi konutta açık kalan ocağı ve gaz kokusunu duymadığı için neredeyse vefattan dönmüş.


Bu uç bir örnek olsa da üzerinde son kullanma tarihi bulunmayan fakat bozuk olduğu kokusundan muhakkak olan besinleri, kokusunu duyamadığı için yemek üzere küçük ayrıntılar da büyük problemlere yol açabiliyor.

Bu durumun bilinen bir tedavisi yok fakat birtakım durumlarda bilimsel olarak kanıtlanmasa da koku eğitimi almanın işe yaradığı görülmüş.