celikci
New member
Jack Dorsey, 2006 yılında Twitter’ı hayata geçirdiğinde, tek bir kişinin, global tartışmaları belirleme gücüne sahip bir toplumsal medya ağının tüm denetimine sahip olması fikrinden nefret ettiğini açık açık lisana getiriyordu. Dorsey, kurucuların sistemlerin çöküşüne niye olacak zayıf halkalar olduğunu belirtiyor ve teknik bir terim olan “single point of failure” sözünü kullanıyordu.
Bu bakış açısıyla kurulan Twitter’ın yaratıcıları, öteki teknoloji şirketlerinin ellerinde tuttuğu geniş yetkilere hiç bir vakit sahip olamadı.
Örneğin Google’da Larry Page ve Sergey Brin, oylamaların tarafını belirlemelerini sağlayacak kadar büyük pay hisselerine sahip. Birebir şey bugün Meta olarak anılan Facebook ve Mark Zuckerberg için de geçerli. Lakin bugüne kadar ne Dorsey ne de öteki bir Twitter hissedarı bu kadar kuvvetli bir pozisyona gelebildi.
Ne var ki bu yapının bir dezavantajı da vardı: Twitter’ı dışarıdan müdahalelere açık hale getirmesi. Ve gün geldi, Elon Musk bu dezavantajı kendi avantajına çevirip Twitter’ın tek sahibi haline geldi.
Bir vampiri konutuna davet eden saf bir Transilvanyalı köylü misali, Twitter kendini bir anda asla olmak istemediği bir canavar tarafınca yenilip yutulmuş ve hatta o canavara dönüşmüş biçimde buldu. Dorsey’nin hayalini kurduğu “kamu yararı” unsurunun yerini ne hissedarların ne de idare konseyinin frenleyebileceği bir özel şirket aldı.
50 yaşındaki Musk, Twitter’ın kurucusu değil tahminen lakin tıpkı Dorsey’nin 16 yıl öne dediği üzere Twitter’ın sisteminin çöküşüne ya da başta Tesla olmak üzere başka şirketlerinde de gördüğümüz üzere fazlaca daha büyük muvaffakiyete ulaşmasına niye olan o halka haline geldi.
Pekala Musk’ın gerçek oyun planı ne? Twitter’la ilgili açıklamalarının ne kadarı kuru gürültü ne kadarı açgözlülük ne kadarı gerçek bir vizyon? Daha da kıymetlisi Musk’ı ve yeni oyuncağını yeni doruklar mi bekliyor yoksa büyük bir çöküş mü?
DAHA KALABALIK VE DAHA GÜRÜLTÜLÜ BİR TWITTER MI?
Musk bir kısım kullanıcının (özellikle de ABD’deki sağcı siyasilerin) Twitter’ın liberaller için çalışan taraflı bir platform olduğuna ait şikayetlerine mevzu olan sınırlamaları gevşetmek istediğini söylüyor. Fakat dijital dünyada tabir özgürlüğü ile her insanın aklına geleni söylemiş olduği bir ortam içindeki çizgi ziyadesiyle ince ve bu biçimde bir ortamın oluşması hem kullanıcılar tıpkı vakitte reklam verenler tarafınca çok itici bulunuyor.
Toplumsal ve kültürel manadaki tartısına ve Türkiye’deki popülerliğine rağmen dünya genelinde 217 milyon tertipli kullanıcıya sahip olan Twitter için hala küçük bir platform denebilir. (Örneğin Facebook’un kullanıcı sayısı 3 milyar civarında.) ötürüsıyla, Twitter için para kazanmak tartışma yaratmak kadar kolay değil.
Musk’ın bu tabloyu değiştirmek istediğini düşünürsek, akla şu soru geliyor: Twitter ne kadar büyümeli? Daha büyük ve her insanın aklına geleni söyleyebildiği bir Twitter, şu anki aktifliğini kaybedebilir. Öteki yandan Musk’ın savunucusu olduğu premium üyelik planı da platformun kullanıcı sayısının daha da azalmasına da niye olabilir.
Musk’tan beklentilerin başında ABD eski Lideri Donald Trump’ın hesabı üstündeki beklentiyi kaldırması geliyordu. Satın alma katılaşınca Trump, Musk’ı tebrik etti fakat kendi platformu Truth Social’da kalmaya devam edeceğini belirtti.
Musk’tan beklentilerin başında ABD eski Lideri Donald Trump’ın hesabı üstündeki beklentiyi kaldırması geliyordu. Satın alma katılaşınca Trump, Musk’ı tebrik etti lakin kendi platformu Truth Social’da kalmaya devam edeceğini belirtti.
EKONOMİK GETİRİSİ BÜYÜK FAKAT MUSK’IN KEDERİ O DEĞİL
Yaklaşık 270 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en varlıklı insanı olsa da Twitter’ı satın almanın Musk için bile büyük bir yatırım olduğu ortada. Kendi cebinden 20 milyar dolar kadar harcayan, gerisi için de kredi kullanan Musk, hem kullanıcı sayısını artırıp tıpkı vakitte platformun aktifliğini koruyabilirse, bu yatırımının karşılığını ziyadesiyle alabilir. Destekçileri, yalnızca 85 milyon kullanıcılı şahsi hesabından yaptığı ve bir kuruş para harcamamasına karşın karşılığında kamyon yüküyle para kazandığı Tesla reklamlarının bile, Musk’ın bu platformun ne kadar yararlı olduğunu bildiğini gösterdiğine işaret ediyor.
Fakat Musk Twitter’ı satın alma niyetinin arkasında yatanın kâr etmek olmadığını daha evvel söylemişti. Musk için Twitter şahsi bir oyuncak. Öbür kullanıcılarla dalga geçmekten, onları trollemekten büyük zevk alıyor. “Cin modu” ismini verdiği bu çocukça ve saldırgan tweet’lerinin olarak geçen hafta sonu Bill Gates nasibini aldı.
Bütün bunlar platformun tabiatına uygun latifeler olarak da görülebilir fakat Musk’ın kendisini eleştirenleri sorgusuz sualsiz engellemesi, bu yorumu yapmamıza mahzur oluyor.
Associated Press ajansı geçtiğimiz günlerde yaptığı haberinde Musk’ın tweet’lerini hakkında yapılmış olumsuz yayınları yerden yere vurmak için nasıl kullandığını anlatıyordu. Ajans, Musk’ın bu çeşit haberleri “yalan” ya da “yanlış yönlendirici” olarak yaftaladığını ve öl dese ölecek bağlılıktaki takipçi kitlesinin haberleri yapan gazetecileri saatlerce hatta günlerce linç ettiğini örneklerle ortaya koyuyordu.
“KENDİSİNE AZAP EDENLERİ MAĞLUP ETMİŞ ÜZERE HİSSEDİYORDUR”
Eski bir Tesla çalışanı İngiliz Telegraph gazetesine yaptığı açıklamada, “Musk, insanların Twitter’da şu ya da bu mevzuda ne dediğine kafayı ziyadesiyle takmıştı” dedi ve ekledi:
“Adeta felç oluyordu. Bir toplantının ortasında eleştirel bir tweet görüyordu ve üzerinde haftalarca çalıştığımız bir planı hiç düşünmeksizin değiştiriyordu.”
Tesla’da çalışmayı yıllar evvel bırakan kaynak, “Sosyal medyada küçücük bir tenkit görüyordu ve öteki hiç bir şeye odaklanamaz hale geliyordu. Çok hassastı. Twitter’ı almak istemesi beni hiç şaşırtmıyor. Muhtemelen kendisine azap edenleri mağlup etmiş üzere hissediyordur” sözlerini kullandı.
Hakikaten de Musk’ın Twitter’a dair planları içinde birinci sıralarda “bot” olarak bilinen ve dezenformasyonun ve kaosun yayılmasında büyük rolü olan otomatik hesapları alt etmek yer alıyor. Musk’ın yakın arkadaşlarından Ross Gerber, geçtiğimiz günlerde BBC’ye yaptığı açıklamada, birden fazla Rusya denetimindeki bu bot’ların Batılı ülkelerdeki seçimlerin altını oymaya çalıştığını belirterek, Musk’ın planının söz özgürlüğünü korumaktan bile daha büyük bir hedef taşıdığını söylemiş oldu.
Gerber, “Mesele demokrasiyi korumak. Elon bir hususa fakat insanlık için kritik değerde olduğunu düşündüğü vakit içinderda dahil olur. Para umurunda bile değil” sözlerini kullandı.
ÖBÜR TOPLUMSAL MEDYA MECRALARINDAN ÇOK FARKLI OLACAK
Bütün bunlar Musk’ın yeni bir yaklaşım hedeflediği manasına geliyor. Başka toplumsal medya platformlarının uyguladığı “içerik moderasyonu” siyasetleri kapsamda yasa dışı kapsamdaki en makûs içerikler otomatik olarak hudutta kalanlar ise insan denetleyiciler tarafınca sansürleniyor. Bu sürecin tamamı ve art planında çalışarak kullanıcıların önüne hangi içeriğin geleceğini belirleyen algoritmalar, o toplumsal medya şirketlerinin kârlarını belirleyen “gizli tarif” olarak kabul ediliyor.
Lakin Musk, Twitter’da tam bir şeffaflık vadediyor. Söz özgürlüğü konusunda çalışmaları da bulunan İngiliz akademisyen Timothy Garton Ash’e bakılırsa, bu olumlu bir atak. Ash, Twitter’dan yaptığı açıklamasında, “Biroldukça araştırma algoritmaların seçimlerinin içerik moderasyonundan daha değerli olduğunu gösteriyor” tabirini kullandı.
Bu cins bir şeffaflığın, şu anki moderasyon gayretlerinden kaçmayı başaran ırkçı ve cinsiyetçi tacizleri önlemekte daha başarılı olacağı, nihayetinde de bot’ların maskesini düşüreceği umuluyor. Şayet Musk yiğit atağıyla bunu yapmayı başarabilirse, toplumsal medyanın en kronik hastalıklarından birini tedavi etmiş insan olarak tarihe geçecek.
Fakat bu soylu eforun önünde biroldukça mahzur var. Birincisi, Musk, bir medya işvereni olarak elde ettiği gücü berbata kullanma dürtüsüne kapılabilir. Gerçekten Forbes mecmuasının milyarderler listesine baktığımızda, dünyanın en varlıklı insanları içinde Washington Post, Twitter, Facebook, Google, Microsoft ve Bloomberg’ün sahiplerinin de bulunduğunu görüyoruz. Bir diğer deyişle bilginin bedelinin hiç olmadığı kadar yüksek olduğu bir çağda yaşıyoruz.
Öteki yandan Musk’ın hayata geçirmesine kesin gözüyle bakılan ve en sıradan değişiklik olarak görülen “düzenle” butonu bile biroldukça riski birlikteinde getiriyor. Çünkü düzenleme müddetinin ucu açık olduğunda, kelam konusu tweet’leri alıntılayarak paylaşmak, yahut aşağıda olduğu üzere haberlere ya da yazılara gömmek bir seçenek olmaktan çıkabilir.
MUSK “TWITTER ULUS DEVLETİ”Nİ YARATMAK İSTİYOR
Kimileri Musk’ın hayli daha büyük bir mükafatın peşinde olduğunu öne sürüyor. Twitter’ı özetlemek gerekirse “Web 3.0” denen ve kripto paralar misali blokzinciri teknolojisi üzerine oturan merkezsiz bir internetin, birinci toplumsal medyası haline getirmek; ulus devletlerin iktisat ve yayın kurallarına uymayan eşsiz bir medya devi inşa etmek.
Dijital analist Sara McCorquodale, “Bence burada yalnızca tabir özgürlüğünden çok daha büyük bir vizyon kelam konusu. Mevzu, Twitter ulus devletini yaratmak” derken Musk’ın “peygamber ve vizyoner” olarak prestijinin da bu devin başarılı olup olamayacağına bağlı olduğunu söylemiş oldu.
KANADA’DAKİ TAHIL TARLALARINDAN SİLİKON VADİSİ’NE
Musk’ı kuzeni Mark Teulon tarafınca “ayakları yere basan bir insan” olarak tanımlandığını düşündüğümüzde, bütün bu ayrıntılar kulağa fazla dramatik geliyor. Çok fazla bilinmese de Teulon, Musk’ın hayatında değerli bir isim. En başa dönmemiz gerekirse, Musk’ın annesi Maye, Kanada’da doğdu sonrasındasında Güney Afrika’ya yerleşti. Musk, 1989 yılında Pretoria’dan Kuzey Amerika’ya döndüğünde, Teulon’un Saskatchewan yakınlarındaki Swift Current kasabasında bulunan tahıl tarlalarında çalıştı.
Silikon Vadisi’nin megastarlığına olan yükselişi buradan başladı. 1990’ların ortalarında Musk ve erkek kardeşi Kimbal, Zip2 ismini verdikleri küçük bir yazılım şirketi kurdu. Akabinde başarısıyla çığır açan PayPay ödeme hizmeti geldi. PayPal 2000’lerin başında eBay’e satıldı. Bu sayede 175 milyon dolarlık bir servete kavuşan Musk, gözünü uzaya dikti.
Elon Musk’ın annesi Maye Musk tanınmış bir model. Anne oğul hayli yakın bir münasebete sahip. Babası Errol Musk’ın ise bir zümrüt madeni var. Musk geçmişte babasını “fazlaca akıllı” ancak “berbat” bir insan olarak tanımlamış ve fazlaca fırtınalı bir münasebetleri olduğunu söylemişti.
Elon Musk’ın annesi Maye Musk tanınmış bir model. Anne oğul epeyce yakın bir alakaya sahip. Babası Errol Musk’ın ise bir zümrüt madeni var. Musk geçmişte babasını “oldukca akıllı” lakin “berbat” bir insan olarak tanımlamış ve hayli fırtınalı bir alakaları olduğunu söylemişti.
“TWITTER’I STASI’DEN ARINDIRACAK”
SpaceX 2002’de kuruldu. Lakin Musk bu atılımdan 1 yıl evvel roket uzmanı Jim Cantrell’le görüşmelere başlamıştı bile.
Cantrell, Telegraph’a “Çok fazlaca zekiydi” diye tanımladığı Musk hakkında şunları söylemiş oldu: “Saf zekâsı kendini muhakkak ediyordu. hayatım boyunca çalıştığım en akıllı insan o olmalı. Bakışını bir yere sabitleyemiyordu. Ben bunu bir hakaret olarak almamıştım; beyni çalışıyordu ve o kısa müddette diğer bir hususa atlıyordu.”
Cantrell, Musk’ı motive eden şeyin “kesinlikle maddi olmadığını” belirterek şu biçimde devam etti: “Derdi Mars’a gitmek. İnsanları gezegenler içinde dolaştırmak, fosil yakıtların kullanmasını bitmiş oldurmek ve tiranların özgürlüklerimizi kilit altına almalarını önleyerek demokrasiyi korumak konusunda daima dengeli oldu. Ben kayıtlı bir liberterim ve öbür liberterleri de görür görmez tanırım. Elon her vakit bir liberterdi. Twitter’ı Stasi’den arındıracak.”
Cantrell’in bahsetmiş olduğu Stasi, Doğu Almanya Devlet Güvenlik Bakanlığı’nın kısa ismiydi. 1950-1990 periyodunda faaliyet gösteren Stasi’nin elinde doğu Almanya vatandaşlarının tamamına dair fazlaca geniş kapsamlı istihbarat belgeleri bulunuyordu.
BAŞARISIZLIKLARINDAN DERS ALMAYI ÂLÂ BİLİYOR
Hedefleri ne olursa olsun Musk’ın başarılı olacağı kesin değil. Çünkü arşivler Musk’ın altını dolduramadığı büyük vaatlerle dolu. Lakin bu vaatler her vakit değerli bir işlevi yerine getirdi: Musk’ın geliştirdiği eserler hakikaten işler hale gelene kadar, bu eserlere duyulan inancı tesis etmek. Öteki yandan şurası kesin: Musk başarısızlıklarından ders almayı fazlaca uygun beceriyor.
Musk’ın SpaceX’in kuruluş periyodunda görüşmeler yaptığı uzay ve havacılık mühendisi Robert Zubrin de bu mevzuya dikkat çekerek, “Çok akıllı olduğu açıktı fakat roketler hakkında hiç bir şey bilmiyordu. Üç yıl daha sonra ise roketler hakkında her şeyi bilir hale gelmişti. Kendi kendini tam manasıyla eğitmişti. Elon, sıkıntı işleri yapmakla kalmıyor, beraberinde pes etmiyor da. Sağlam bir insan” sözlerini kullandı.
Zubrin roket testlerinin peş peşe hüsranla sonuçlandığı günlerde, Musk’ın “başarısız olup bir daha ayağa kalkmaya istekli” olduğunu belirtti.
“RAHİBE TERESA İLE KARIŞTIRMAMAK LAZIM, ELON ŞAN ŞÖHRET İSTİYOR”
Analistlere nazaran, şu an gereğince âlâ yönetilmeyen Twitter yeni bir işverenle farklı yerlere de ulaşabilir. Fakat Musk’la ilgili her hadisede olduğu üzere burada da “Arka planda görmediğimiz neler var?” sorusunu sormak kaçınılmaz hale geliyor.
Bir SpaceX çalışanının Telegraph’a dediği üzere, “Musk başlangıçta epey daha erişilebilir bir insandı lakin şu an fazlaca sayıda kişi tarafınca bir kutsal varlık olarak görülüyor. bu biçimdesi bir hayranlığın insanı etkilememesi mümkün değil.”
SpaceX çalışanı, “Elon karşınıza çıkabilecek en başarılı operatör. Büyük fikirleri alıp daha da büyütme konusunda dünyadaki tüm övgüleri hak ediyor” derken şu noktaya da dikkat çekti:
“Ama biroldukça bireye de tozunu yutturuyor ve bu hayli tahlisiz. Ya onunlasınız ya da değilsiniz. Bu mevzuyu mutlaka siyah ve beyaz görüyor.”
Zubrin ise bu durumu şu sözlerle özetledi: “Onunla yıllar boyunca yeterli günlerimiz de oldu makûs günlerimiz de. Elon epey acımasız olabilir. Rahibe Teresa’yla karıştırmamak lazım; Elon şan şöhret istiyor.”
Telegraph’ın “Elon Musk’s masterplan for Twitter – by those who know him best” başlıklı haberinden derlenmiştir.
Bu bakış açısıyla kurulan Twitter’ın yaratıcıları, öteki teknoloji şirketlerinin ellerinde tuttuğu geniş yetkilere hiç bir vakit sahip olamadı.
Örneğin Google’da Larry Page ve Sergey Brin, oylamaların tarafını belirlemelerini sağlayacak kadar büyük pay hisselerine sahip. Birebir şey bugün Meta olarak anılan Facebook ve Mark Zuckerberg için de geçerli. Lakin bugüne kadar ne Dorsey ne de öteki bir Twitter hissedarı bu kadar kuvvetli bir pozisyona gelebildi.
Ne var ki bu yapının bir dezavantajı da vardı: Twitter’ı dışarıdan müdahalelere açık hale getirmesi. Ve gün geldi, Elon Musk bu dezavantajı kendi avantajına çevirip Twitter’ın tek sahibi haline geldi.
Bir vampiri konutuna davet eden saf bir Transilvanyalı köylü misali, Twitter kendini bir anda asla olmak istemediği bir canavar tarafınca yenilip yutulmuş ve hatta o canavara dönüşmüş biçimde buldu. Dorsey’nin hayalini kurduğu “kamu yararı” unsurunun yerini ne hissedarların ne de idare konseyinin frenleyebileceği bir özel şirket aldı.
50 yaşındaki Musk, Twitter’ın kurucusu değil tahminen lakin tıpkı Dorsey’nin 16 yıl öne dediği üzere Twitter’ın sisteminin çöküşüne ya da başta Tesla olmak üzere başka şirketlerinde de gördüğümüz üzere fazlaca daha büyük muvaffakiyete ulaşmasına niye olan o halka haline geldi.
Pekala Musk’ın gerçek oyun planı ne? Twitter’la ilgili açıklamalarının ne kadarı kuru gürültü ne kadarı açgözlülük ne kadarı gerçek bir vizyon? Daha da kıymetlisi Musk’ı ve yeni oyuncağını yeni doruklar mi bekliyor yoksa büyük bir çöküş mü?
DAHA KALABALIK VE DAHA GÜRÜLTÜLÜ BİR TWITTER MI?
Musk bir kısım kullanıcının (özellikle de ABD’deki sağcı siyasilerin) Twitter’ın liberaller için çalışan taraflı bir platform olduğuna ait şikayetlerine mevzu olan sınırlamaları gevşetmek istediğini söylüyor. Fakat dijital dünyada tabir özgürlüğü ile her insanın aklına geleni söylemiş olduği bir ortam içindeki çizgi ziyadesiyle ince ve bu biçimde bir ortamın oluşması hem kullanıcılar tıpkı vakitte reklam verenler tarafınca çok itici bulunuyor.
Toplumsal ve kültürel manadaki tartısına ve Türkiye’deki popülerliğine rağmen dünya genelinde 217 milyon tertipli kullanıcıya sahip olan Twitter için hala küçük bir platform denebilir. (Örneğin Facebook’un kullanıcı sayısı 3 milyar civarında.) ötürüsıyla, Twitter için para kazanmak tartışma yaratmak kadar kolay değil.
Musk’ın bu tabloyu değiştirmek istediğini düşünürsek, akla şu soru geliyor: Twitter ne kadar büyümeli? Daha büyük ve her insanın aklına geleni söyleyebildiği bir Twitter, şu anki aktifliğini kaybedebilir. Öteki yandan Musk’ın savunucusu olduğu premium üyelik planı da platformun kullanıcı sayısının daha da azalmasına da niye olabilir.
Musk’tan beklentilerin başında ABD eski Lideri Donald Trump’ın hesabı üstündeki beklentiyi kaldırması geliyordu. Satın alma katılaşınca Trump, Musk’ı tebrik etti fakat kendi platformu Truth Social’da kalmaya devam edeceğini belirtti.
Musk’tan beklentilerin başında ABD eski Lideri Donald Trump’ın hesabı üstündeki beklentiyi kaldırması geliyordu. Satın alma katılaşınca Trump, Musk’ı tebrik etti lakin kendi platformu Truth Social’da kalmaya devam edeceğini belirtti.
EKONOMİK GETİRİSİ BÜYÜK FAKAT MUSK’IN KEDERİ O DEĞİL
Yaklaşık 270 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en varlıklı insanı olsa da Twitter’ı satın almanın Musk için bile büyük bir yatırım olduğu ortada. Kendi cebinden 20 milyar dolar kadar harcayan, gerisi için de kredi kullanan Musk, hem kullanıcı sayısını artırıp tıpkı vakitte platformun aktifliğini koruyabilirse, bu yatırımının karşılığını ziyadesiyle alabilir. Destekçileri, yalnızca 85 milyon kullanıcılı şahsi hesabından yaptığı ve bir kuruş para harcamamasına karşın karşılığında kamyon yüküyle para kazandığı Tesla reklamlarının bile, Musk’ın bu platformun ne kadar yararlı olduğunu bildiğini gösterdiğine işaret ediyor.
Fakat Musk Twitter’ı satın alma niyetinin arkasında yatanın kâr etmek olmadığını daha evvel söylemişti. Musk için Twitter şahsi bir oyuncak. Öbür kullanıcılarla dalga geçmekten, onları trollemekten büyük zevk alıyor. “Cin modu” ismini verdiği bu çocukça ve saldırgan tweet’lerinin olarak geçen hafta sonu Bill Gates nasibini aldı.
Bütün bunlar platformun tabiatına uygun latifeler olarak da görülebilir fakat Musk’ın kendisini eleştirenleri sorgusuz sualsiz engellemesi, bu yorumu yapmamıza mahzur oluyor.
Associated Press ajansı geçtiğimiz günlerde yaptığı haberinde Musk’ın tweet’lerini hakkında yapılmış olumsuz yayınları yerden yere vurmak için nasıl kullandığını anlatıyordu. Ajans, Musk’ın bu çeşit haberleri “yalan” ya da “yanlış yönlendirici” olarak yaftaladığını ve öl dese ölecek bağlılıktaki takipçi kitlesinin haberleri yapan gazetecileri saatlerce hatta günlerce linç ettiğini örneklerle ortaya koyuyordu.
“KENDİSİNE AZAP EDENLERİ MAĞLUP ETMİŞ ÜZERE HİSSEDİYORDUR”
Eski bir Tesla çalışanı İngiliz Telegraph gazetesine yaptığı açıklamada, “Musk, insanların Twitter’da şu ya da bu mevzuda ne dediğine kafayı ziyadesiyle takmıştı” dedi ve ekledi:
“Adeta felç oluyordu. Bir toplantının ortasında eleştirel bir tweet görüyordu ve üzerinde haftalarca çalıştığımız bir planı hiç düşünmeksizin değiştiriyordu.”
Tesla’da çalışmayı yıllar evvel bırakan kaynak, “Sosyal medyada küçücük bir tenkit görüyordu ve öteki hiç bir şeye odaklanamaz hale geliyordu. Çok hassastı. Twitter’ı almak istemesi beni hiç şaşırtmıyor. Muhtemelen kendisine azap edenleri mağlup etmiş üzere hissediyordur” sözlerini kullandı.
Hakikaten de Musk’ın Twitter’a dair planları içinde birinci sıralarda “bot” olarak bilinen ve dezenformasyonun ve kaosun yayılmasında büyük rolü olan otomatik hesapları alt etmek yer alıyor. Musk’ın yakın arkadaşlarından Ross Gerber, geçtiğimiz günlerde BBC’ye yaptığı açıklamada, birden fazla Rusya denetimindeki bu bot’ların Batılı ülkelerdeki seçimlerin altını oymaya çalıştığını belirterek, Musk’ın planının söz özgürlüğünü korumaktan bile daha büyük bir hedef taşıdığını söylemiş oldu.
Gerber, “Mesele demokrasiyi korumak. Elon bir hususa fakat insanlık için kritik değerde olduğunu düşündüğü vakit içinderda dahil olur. Para umurunda bile değil” sözlerini kullandı.
ÖBÜR TOPLUMSAL MEDYA MECRALARINDAN ÇOK FARKLI OLACAK
Bütün bunlar Musk’ın yeni bir yaklaşım hedeflediği manasına geliyor. Başka toplumsal medya platformlarının uyguladığı “içerik moderasyonu” siyasetleri kapsamda yasa dışı kapsamdaki en makûs içerikler otomatik olarak hudutta kalanlar ise insan denetleyiciler tarafınca sansürleniyor. Bu sürecin tamamı ve art planında çalışarak kullanıcıların önüne hangi içeriğin geleceğini belirleyen algoritmalar, o toplumsal medya şirketlerinin kârlarını belirleyen “gizli tarif” olarak kabul ediliyor.
Lakin Musk, Twitter’da tam bir şeffaflık vadediyor. Söz özgürlüğü konusunda çalışmaları da bulunan İngiliz akademisyen Timothy Garton Ash’e bakılırsa, bu olumlu bir atak. Ash, Twitter’dan yaptığı açıklamasında, “Biroldukça araştırma algoritmaların seçimlerinin içerik moderasyonundan daha değerli olduğunu gösteriyor” tabirini kullandı.
Bu cins bir şeffaflığın, şu anki moderasyon gayretlerinden kaçmayı başaran ırkçı ve cinsiyetçi tacizleri önlemekte daha başarılı olacağı, nihayetinde de bot’ların maskesini düşüreceği umuluyor. Şayet Musk yiğit atağıyla bunu yapmayı başarabilirse, toplumsal medyanın en kronik hastalıklarından birini tedavi etmiş insan olarak tarihe geçecek.
Fakat bu soylu eforun önünde biroldukça mahzur var. Birincisi, Musk, bir medya işvereni olarak elde ettiği gücü berbata kullanma dürtüsüne kapılabilir. Gerçekten Forbes mecmuasının milyarderler listesine baktığımızda, dünyanın en varlıklı insanları içinde Washington Post, Twitter, Facebook, Google, Microsoft ve Bloomberg’ün sahiplerinin de bulunduğunu görüyoruz. Bir diğer deyişle bilginin bedelinin hiç olmadığı kadar yüksek olduğu bir çağda yaşıyoruz.
Öteki yandan Musk’ın hayata geçirmesine kesin gözüyle bakılan ve en sıradan değişiklik olarak görülen “düzenle” butonu bile biroldukça riski birlikteinde getiriyor. Çünkü düzenleme müddetinin ucu açık olduğunda, kelam konusu tweet’leri alıntılayarak paylaşmak, yahut aşağıda olduğu üzere haberlere ya da yazılara gömmek bir seçenek olmaktan çıkabilir.
MUSK “TWITTER ULUS DEVLETİ”Nİ YARATMAK İSTİYOR
Kimileri Musk’ın hayli daha büyük bir mükafatın peşinde olduğunu öne sürüyor. Twitter’ı özetlemek gerekirse “Web 3.0” denen ve kripto paralar misali blokzinciri teknolojisi üzerine oturan merkezsiz bir internetin, birinci toplumsal medyası haline getirmek; ulus devletlerin iktisat ve yayın kurallarına uymayan eşsiz bir medya devi inşa etmek.
Dijital analist Sara McCorquodale, “Bence burada yalnızca tabir özgürlüğünden çok daha büyük bir vizyon kelam konusu. Mevzu, Twitter ulus devletini yaratmak” derken Musk’ın “peygamber ve vizyoner” olarak prestijinin da bu devin başarılı olup olamayacağına bağlı olduğunu söylemiş oldu.
KANADA’DAKİ TAHIL TARLALARINDAN SİLİKON VADİSİ’NE
Musk’ı kuzeni Mark Teulon tarafınca “ayakları yere basan bir insan” olarak tanımlandığını düşündüğümüzde, bütün bu ayrıntılar kulağa fazla dramatik geliyor. Çok fazla bilinmese de Teulon, Musk’ın hayatında değerli bir isim. En başa dönmemiz gerekirse, Musk’ın annesi Maye, Kanada’da doğdu sonrasındasında Güney Afrika’ya yerleşti. Musk, 1989 yılında Pretoria’dan Kuzey Amerika’ya döndüğünde, Teulon’un Saskatchewan yakınlarındaki Swift Current kasabasında bulunan tahıl tarlalarında çalıştı.
Silikon Vadisi’nin megastarlığına olan yükselişi buradan başladı. 1990’ların ortalarında Musk ve erkek kardeşi Kimbal, Zip2 ismini verdikleri küçük bir yazılım şirketi kurdu. Akabinde başarısıyla çığır açan PayPay ödeme hizmeti geldi. PayPal 2000’lerin başında eBay’e satıldı. Bu sayede 175 milyon dolarlık bir servete kavuşan Musk, gözünü uzaya dikti.
Elon Musk’ın annesi Maye Musk tanınmış bir model. Anne oğul hayli yakın bir münasebete sahip. Babası Errol Musk’ın ise bir zümrüt madeni var. Musk geçmişte babasını “fazlaca akıllı” ancak “berbat” bir insan olarak tanımlamış ve fazlaca fırtınalı bir münasebetleri olduğunu söylemişti.
Elon Musk’ın annesi Maye Musk tanınmış bir model. Anne oğul epeyce yakın bir alakaya sahip. Babası Errol Musk’ın ise bir zümrüt madeni var. Musk geçmişte babasını “oldukca akıllı” lakin “berbat” bir insan olarak tanımlamış ve hayli fırtınalı bir alakaları olduğunu söylemişti.
“TWITTER’I STASI’DEN ARINDIRACAK”
SpaceX 2002’de kuruldu. Lakin Musk bu atılımdan 1 yıl evvel roket uzmanı Jim Cantrell’le görüşmelere başlamıştı bile.
Cantrell, Telegraph’a “Çok fazlaca zekiydi” diye tanımladığı Musk hakkında şunları söylemiş oldu: “Saf zekâsı kendini muhakkak ediyordu. hayatım boyunca çalıştığım en akıllı insan o olmalı. Bakışını bir yere sabitleyemiyordu. Ben bunu bir hakaret olarak almamıştım; beyni çalışıyordu ve o kısa müddette diğer bir hususa atlıyordu.”
Cantrell, Musk’ı motive eden şeyin “kesinlikle maddi olmadığını” belirterek şu biçimde devam etti: “Derdi Mars’a gitmek. İnsanları gezegenler içinde dolaştırmak, fosil yakıtların kullanmasını bitmiş oldurmek ve tiranların özgürlüklerimizi kilit altına almalarını önleyerek demokrasiyi korumak konusunda daima dengeli oldu. Ben kayıtlı bir liberterim ve öbür liberterleri de görür görmez tanırım. Elon her vakit bir liberterdi. Twitter’ı Stasi’den arındıracak.”
Cantrell’in bahsetmiş olduğu Stasi, Doğu Almanya Devlet Güvenlik Bakanlığı’nın kısa ismiydi. 1950-1990 periyodunda faaliyet gösteren Stasi’nin elinde doğu Almanya vatandaşlarının tamamına dair fazlaca geniş kapsamlı istihbarat belgeleri bulunuyordu.
BAŞARISIZLIKLARINDAN DERS ALMAYI ÂLÂ BİLİYOR
Hedefleri ne olursa olsun Musk’ın başarılı olacağı kesin değil. Çünkü arşivler Musk’ın altını dolduramadığı büyük vaatlerle dolu. Lakin bu vaatler her vakit değerli bir işlevi yerine getirdi: Musk’ın geliştirdiği eserler hakikaten işler hale gelene kadar, bu eserlere duyulan inancı tesis etmek. Öteki yandan şurası kesin: Musk başarısızlıklarından ders almayı fazlaca uygun beceriyor.
Musk’ın SpaceX’in kuruluş periyodunda görüşmeler yaptığı uzay ve havacılık mühendisi Robert Zubrin de bu mevzuya dikkat çekerek, “Çok akıllı olduğu açıktı fakat roketler hakkında hiç bir şey bilmiyordu. Üç yıl daha sonra ise roketler hakkında her şeyi bilir hale gelmişti. Kendi kendini tam manasıyla eğitmişti. Elon, sıkıntı işleri yapmakla kalmıyor, beraberinde pes etmiyor da. Sağlam bir insan” sözlerini kullandı.
Zubrin roket testlerinin peş peşe hüsranla sonuçlandığı günlerde, Musk’ın “başarısız olup bir daha ayağa kalkmaya istekli” olduğunu belirtti.
“RAHİBE TERESA İLE KARIŞTIRMAMAK LAZIM, ELON ŞAN ŞÖHRET İSTİYOR”
Analistlere nazaran, şu an gereğince âlâ yönetilmeyen Twitter yeni bir işverenle farklı yerlere de ulaşabilir. Fakat Musk’la ilgili her hadisede olduğu üzere burada da “Arka planda görmediğimiz neler var?” sorusunu sormak kaçınılmaz hale geliyor.
Bir SpaceX çalışanının Telegraph’a dediği üzere, “Musk başlangıçta epey daha erişilebilir bir insandı lakin şu an fazlaca sayıda kişi tarafınca bir kutsal varlık olarak görülüyor. bu biçimdesi bir hayranlığın insanı etkilememesi mümkün değil.”
SpaceX çalışanı, “Elon karşınıza çıkabilecek en başarılı operatör. Büyük fikirleri alıp daha da büyütme konusunda dünyadaki tüm övgüleri hak ediyor” derken şu noktaya da dikkat çekti:
“Ama biroldukça bireye de tozunu yutturuyor ve bu hayli tahlisiz. Ya onunlasınız ya da değilsiniz. Bu mevzuyu mutlaka siyah ve beyaz görüyor.”
Zubrin ise bu durumu şu sözlerle özetledi: “Onunla yıllar boyunca yeterli günlerimiz de oldu makûs günlerimiz de. Elon epey acımasız olabilir. Rahibe Teresa’yla karıştırmamak lazım; Elon şan şöhret istiyor.”
Telegraph’ın “Elon Musk’s masterplan for Twitter – by those who know him best” başlıklı haberinden derlenmiştir.