BMGK’da 5’lere ıslahat önerisi: Veto kullanan dünyaya hesap verecek

celikci

New member
Türkiye’nin ana sponsorları içinde bulunduğu 50’yi aşkın ülke, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) veto sahibi beş ülkeyi bu hakkı kullandıklarında sorumlu tutmayı amaçlayan bir karar taslağı hazırladı. Kabul edilmesine kesin gözüyle bakılan tasarı, BMGK’nın 5 daimi üyesinden biri, yani ABD, Çin, Fransa, İngiltere ya da Rusya veto kullandığında 193 üyeli BM Genel Kurulu’nun direkt toplanmasını öngörüyor. bu biçimdece veto hakkını kullanarak Kurul sonucunı engelleyen taraf, kendisini Genel Kurul’un önünde bulacak.

TÜRKİYE ANA SPONSOR

Türkiye’nin de iki yıldır üzerinde çalıştığı tasarıyı ABD ve Avrupa Birliği desteklerken, Lichtenstein tarafınca 26 Nisan günü Genel Kurul’a sunulacak. Oylama dahi yapılmadan kabul edilmesi beklenen tasarı yardımıyla, Güvenlik Konseyi’nin şeffaflığı ve hesap verilebilirliğinin arttırılması hedefleniyor. Türkiye açısından tasarının bir diğer kıymeti de Filistin’in BM Genel Kurulu’ndaki olağanüstü özel oturum haklarının korunması olacak.

GENEL KURUL’A YETKİ

BMGK’daki daimi üyelerin veto kullanırken iki sefer düşünmesini sağlamayı hedefleyen tasarı yardımıyla, vetoya mevzu olan sorun hakkında Kurul üyesi olmayan ülkelerin de Genel Kurul’da kelam alması sağlanacak. bu biçimdece temsil yeteneği en yüksek Birleşmiş Milletler organı olan Genel Şura, daha kıymetli bir platforma dönüşecek. BM Genel Şurası, bu ay başında Rusya’nın Ukrayna konusunda Güvenlik Konseyi’nde veto hakkını kullanımı üzerine acil bir özel oturum düzenlemek durumunda kalmıştı. Ukrayna savaşı ile ilgili vetoya takılan iki tasarı Genel Kurul’a taşınmış ve burada yapılan iki oylamada Moskova, Ukrayna’yı işgalinden dolayı kınanmıştı.

ZELENSKİ KONSEY’İ SUÇLAMIŞTI


İkinci kararda ise Ukrayna’ya insani yardıma müsaade vermesi için davette bulunulmuştu. Genel Kurul’daki her iki oylama da Rusya’nın BMGK’da karar tasarılarını veto etmesi daha sonrasında Kurul üyelerinin çoğunluğunun isteği ile gerçekleşmişti. Yeni düzenlemede, Konsey’de vetoya takılan karar tasarılarının Genel Kurul’a taşınması için artık oylama yapılması gerekmeyecek. Bu ortada savaşın başından bu yana Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile temasta bulunmayan, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’yle sırf bir sefer telefonda görüşen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, iki başkana görüşme talebi içeren birer mektup gönderdi. Zelenski, Konsey’i memleketler arası barışı muhafaza bakılırsavini yerine getirememekle suçlamıştı.

BMGK NEDİR?

İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında oluşturulan BM Güvenlik Kurulu birinci defa 1946 yılında toplandı. Global barış ve güvenliği sağlamakla misyonlu bir organ.

KAÇ ÜYESİ VAR?

5 daimi, 10’u süreksiz toplam 15 üyeden oluşuyor. BMGK’nın milletlerarası barışın korunması için yaptırım ve güç kullanmasına müsaade verme yetkisi bulunuyor.

HANGİ ÜLKELER DAİMİ ÜYE?

ABD, Çin, Fransa, İngiltere ve Fransa daimi üyeler.