celikci
New member
Peş peşe gelen yasaklarla Rus kullanıcıların internetin kullanma hali de değişiyor. Twitter ve Facebook engellenmiş durumda, TikTok Rus kullanıcıların paylaşımlarına müsaade vermiyor ve polisin sokaklarda insanları durdurarak cep telefonlarından neyi izlediklerini denetim ettiği yolunda haberler alınıyor.
Artık sorulan soru şu: Rusya-Ukrayna krizi global interneti kökünden değiştirebilir mi?
RUSYA’NIN İNTERNETİ KESİLMELİ Mİ?
Ukrayna hükümeti kimi teknoloji şirketlerinden Rusya’daki hizmetlerini durdurmalarını istedi. Rusya’yla iş yapmayı ya da mamüllerini Rusya’da satmayı reddeden şirketlerin sayısı da her geçen gün artıyor.
Ukraynalı başkanlar artık daha da fazlasını, Rusya’nın büsbütün global internetten kesilmesini istiyor.
Milletlerarası seviyede internet idaresinden sorumlu İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) bu taraftaki davetlere “hayır” karşılığı verdi.
ICANN’dan, Rusya’nın .ru üzere en üst seviye alan uzantılarını ve sunucu ile istemci içindeki bağlantının şifreli yapılmasını sağlayan SSL sertifikalarını iptal etmesi istenmişti.
Lakin sloganı “Tek Dünya, Tek Internet” olan kuruluşun lideri Goran Marby, Ukrayna Başbakan Yardımcısı Mykhailo Fedorov’un bu talebine “Biz işimizde tarafsız davranıyor ve global interneti destekleyecek biçimde çalışıyoruz. Provokasyonlar ne olursa olsun, vazifemiz cezai süreç yapmak, yaptırım uygulamak yahut internetin birtakım kısımlarına erişimi kısıtlamak değil” cevabını verdi.
Bu sonucu destekleyen kuruluşlardan biri de dijital alanda mahremiyeti savunan Electronic Frontier Foundation (EFF).
EFF yetkililerinden Corynne McSherry ve Konstantinos Komaitis, savaş periyodu “internetle uğraşmanın” vakti olmadığını, temel internet altyapı protokollerine müdahale etmenin “tehlikeli ve uzun müddetli neticeleri” olacağını söylemiş oldu.
Bunlar, insanları en kuvvetli bilgi paylaşım ağından yoksun bırakmak, tehlikeli bir emsal oluşturmak ve güvenlikle mahremiyet siyasetlerinden ödün vermek olarak sıralanabilir.
SPLINTERNET NEDİR, NASIL ÇALIŞIR?
İnternetin kesilmesi davetlerini, farklı ülkelerin farklı internet sürümlerine sahip olduğu Splinternet olarak bilinen tehlikeli uygulamaya giden bir yol olarak goren epey sayıda kişi var.
“Çin’in Güvenlik Seddi” denilen internet versiyonu, bir ülkenin nasıl kendi ağını oluşturabileceğine tahminen de en bariz örnek.
İran’da da internet içeriği denetleniyor ve dışarıdan gelen bilgiler resmi İran Telekomünikasyon Şirketi tarafınca kısıtlanıyor.
Rusya birkaç yıldır Runet denilen kendi internet versiyonu üzerinde denemeler yapıyor. Lakin bu, Çin’inki üzere sıfırdan inşa edilen bir internet versiyonu değil, mevcut internet üzerinde değişikliklere dayalı.
Rus hükümeti 2019 yılında bu yeni sistemin muvaffakiyetle denendiğini deklare etti.
O periyotta, niye bu biçimde bir gerek duyulduğunu pek anlayan olmadı, fakat Surrey Üniversitesi’nden Profesör Alan Woodward, Ukrayna bağlamında bunun artık epey daha manalı olduğunu söylüyor.
Yapılan denemede, Rus internet servis sağlayıcılarından, interneti Rusya hudutları ortasında dış dünyayla bağı olmayan özel bir ağ olarak yapılandırmaları istenmişti.
Bu teşebbüs, Rusya’nın internet versiyonunun global muadili ile temas kurduğu noktaların kısıtlanmasını içeriyordu.
Rusya artık bu sistemleri bir daha test ediyor üzere görünüyor – Rus hükümeti, internet servis sağlayıcılarından bu kere de güvenliklerini artırmaları ve Rusya’daki alan ismi sistemi (DNS) sunucularına bağlanmalarını istedi.
Kimilerine nazaran Rus hükümetinin servis sağlayıcılarından bu biçimde bir talepte bulunması ve 11 Mart’ta denemelerin tamamlanması için tarih vermesi, Rusya’nın kısa mühlet ortasında internetten çıkmaya niyetlendiğinin göstergesi.
Profesör Woodward ise bunun bir “hazır olma tatbikatı” olduğu görüşünde. “Bu daha fazlaca, Rusya’nın internet servis sağlayıcılarını hazır olmaya, internetin telefon rehberi sayılan DNS sunucularının lokal kopyalarını hazırlamaya ve Javascript üzere, Rusya haricindeki sunuculardan gelen yazılımların lokal sürümlerini bulundurmaya çağırmasıyla ilgili” diyor.
Rusya kendi sistemini denemenin Rus web sitelerini yabancıların siber taarruzlarından müdafaaya yönelik olduğunu söylüyor ve interneti keseceğini reddediyor.
Lakin “Çin’in Güvenlik Seddi” kitabının muharriri James Griffiths, Moskova’nın her an internetin fişini çekebileceğini düşünüyor.
Griffiths, BBC’ye “İnterneti kesmek, Rusların sırf Kremlin’in onayladığı içeriği görmesini sağlamak, stratejik olarak mantıklı” dedi, “Önümüzdeki haftalarda yahut aylarda bu biçimde bir uygulama yürürlüğe girerse şaşırmam.”
SONUÇLARI NE OLUR?
‘How Technology is remaking Globalisation’ (Teknoloji Globalleşmeyi Nasıl Baştan Yaratıyor) isimli kitabın muharriri Abishur Prakash, Rusya Ukrayna krizinin interneti “tüm dünyanın bağlı olduğu global bir sistemden çıkarıp kesimli bir yapı olarak bir daha şekillendirdiğini” düşünüyor.
“Jeopolitik niçiniyle, ulusların dışlandığı ya da kendi alternatiflerini geliştirdiği farklı bir internet tasarımı ortaya çıkıyor. Toplumsal medya platformları üzere, yıllardır halkları birbirine bağlayan global köprüler yıkılıyor” diyor.
James Griffiths’e bakılırsa, dünyanın yeni güç ekseni Batı ile Çin ve Rusya içinde bölünecek, internet şirketleri hizmet ve mamüllerini geri çekerken, Moskova bir kere daha Pekin’e dönecek.
Griffiths, “Rus iktisadı global iktisadın büyük bir kısmından koptuğu için Çin’e dönüyorlar. Çin’e güvenmek zorunda kalacaklar. Hatta geçmişte olduğundan da daha fazla” diyor.
Huawei üzere Çin teknoloji şirketleri ise şimdiye kadar kriz hakkında resmi bir yorumda bulunmadı.
Siber taarruzlara karşı korunma sağlayan Cloudflare şirketi de Ukraynalı yetkililerin Rusya’daki hizmetlerine son vermesini istediği şirketler içinde.
Lakin şirketin buna cevabı “Rusya’nın daha az değil, daha fazla internete gereksinimi var” formunda oldu.
Artık sorulan soru şu: Rusya-Ukrayna krizi global interneti kökünden değiştirebilir mi?
RUSYA’NIN İNTERNETİ KESİLMELİ Mİ?
Ukrayna hükümeti kimi teknoloji şirketlerinden Rusya’daki hizmetlerini durdurmalarını istedi. Rusya’yla iş yapmayı ya da mamüllerini Rusya’da satmayı reddeden şirketlerin sayısı da her geçen gün artıyor.
Ukraynalı başkanlar artık daha da fazlasını, Rusya’nın büsbütün global internetten kesilmesini istiyor.
Milletlerarası seviyede internet idaresinden sorumlu İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) bu taraftaki davetlere “hayır” karşılığı verdi.
ICANN’dan, Rusya’nın .ru üzere en üst seviye alan uzantılarını ve sunucu ile istemci içindeki bağlantının şifreli yapılmasını sağlayan SSL sertifikalarını iptal etmesi istenmişti.
Lakin sloganı “Tek Dünya, Tek Internet” olan kuruluşun lideri Goran Marby, Ukrayna Başbakan Yardımcısı Mykhailo Fedorov’un bu talebine “Biz işimizde tarafsız davranıyor ve global interneti destekleyecek biçimde çalışıyoruz. Provokasyonlar ne olursa olsun, vazifemiz cezai süreç yapmak, yaptırım uygulamak yahut internetin birtakım kısımlarına erişimi kısıtlamak değil” cevabını verdi.
Bu sonucu destekleyen kuruluşlardan biri de dijital alanda mahremiyeti savunan Electronic Frontier Foundation (EFF).
EFF yetkililerinden Corynne McSherry ve Konstantinos Komaitis, savaş periyodu “internetle uğraşmanın” vakti olmadığını, temel internet altyapı protokollerine müdahale etmenin “tehlikeli ve uzun müddetli neticeleri” olacağını söylemiş oldu.
Bunlar, insanları en kuvvetli bilgi paylaşım ağından yoksun bırakmak, tehlikeli bir emsal oluşturmak ve güvenlikle mahremiyet siyasetlerinden ödün vermek olarak sıralanabilir.
SPLINTERNET NEDİR, NASIL ÇALIŞIR?
İnternetin kesilmesi davetlerini, farklı ülkelerin farklı internet sürümlerine sahip olduğu Splinternet olarak bilinen tehlikeli uygulamaya giden bir yol olarak goren epey sayıda kişi var.
“Çin’in Güvenlik Seddi” denilen internet versiyonu, bir ülkenin nasıl kendi ağını oluşturabileceğine tahminen de en bariz örnek.
İran’da da internet içeriği denetleniyor ve dışarıdan gelen bilgiler resmi İran Telekomünikasyon Şirketi tarafınca kısıtlanıyor.
Rusya birkaç yıldır Runet denilen kendi internet versiyonu üzerinde denemeler yapıyor. Lakin bu, Çin’inki üzere sıfırdan inşa edilen bir internet versiyonu değil, mevcut internet üzerinde değişikliklere dayalı.
Rus hükümeti 2019 yılında bu yeni sistemin muvaffakiyetle denendiğini deklare etti.
O periyotta, niye bu biçimde bir gerek duyulduğunu pek anlayan olmadı, fakat Surrey Üniversitesi’nden Profesör Alan Woodward, Ukrayna bağlamında bunun artık epey daha manalı olduğunu söylüyor.
Yapılan denemede, Rus internet servis sağlayıcılarından, interneti Rusya hudutları ortasında dış dünyayla bağı olmayan özel bir ağ olarak yapılandırmaları istenmişti.
Bu teşebbüs, Rusya’nın internet versiyonunun global muadili ile temas kurduğu noktaların kısıtlanmasını içeriyordu.
Rusya artık bu sistemleri bir daha test ediyor üzere görünüyor – Rus hükümeti, internet servis sağlayıcılarından bu kere de güvenliklerini artırmaları ve Rusya’daki alan ismi sistemi (DNS) sunucularına bağlanmalarını istedi.
Kimilerine nazaran Rus hükümetinin servis sağlayıcılarından bu biçimde bir talepte bulunması ve 11 Mart’ta denemelerin tamamlanması için tarih vermesi, Rusya’nın kısa mühlet ortasında internetten çıkmaya niyetlendiğinin göstergesi.
Profesör Woodward ise bunun bir “hazır olma tatbikatı” olduğu görüşünde. “Bu daha fazlaca, Rusya’nın internet servis sağlayıcılarını hazır olmaya, internetin telefon rehberi sayılan DNS sunucularının lokal kopyalarını hazırlamaya ve Javascript üzere, Rusya haricindeki sunuculardan gelen yazılımların lokal sürümlerini bulundurmaya çağırmasıyla ilgili” diyor.
Rusya kendi sistemini denemenin Rus web sitelerini yabancıların siber taarruzlarından müdafaaya yönelik olduğunu söylüyor ve interneti keseceğini reddediyor.
Lakin “Çin’in Güvenlik Seddi” kitabının muharriri James Griffiths, Moskova’nın her an internetin fişini çekebileceğini düşünüyor.
Griffiths, BBC’ye “İnterneti kesmek, Rusların sırf Kremlin’in onayladığı içeriği görmesini sağlamak, stratejik olarak mantıklı” dedi, “Önümüzdeki haftalarda yahut aylarda bu biçimde bir uygulama yürürlüğe girerse şaşırmam.”
SONUÇLARI NE OLUR?
‘How Technology is remaking Globalisation’ (Teknoloji Globalleşmeyi Nasıl Baştan Yaratıyor) isimli kitabın muharriri Abishur Prakash, Rusya Ukrayna krizinin interneti “tüm dünyanın bağlı olduğu global bir sistemden çıkarıp kesimli bir yapı olarak bir daha şekillendirdiğini” düşünüyor.
“Jeopolitik niçiniyle, ulusların dışlandığı ya da kendi alternatiflerini geliştirdiği farklı bir internet tasarımı ortaya çıkıyor. Toplumsal medya platformları üzere, yıllardır halkları birbirine bağlayan global köprüler yıkılıyor” diyor.
James Griffiths’e bakılırsa, dünyanın yeni güç ekseni Batı ile Çin ve Rusya içinde bölünecek, internet şirketleri hizmet ve mamüllerini geri çekerken, Moskova bir kere daha Pekin’e dönecek.
Griffiths, “Rus iktisadı global iktisadın büyük bir kısmından koptuğu için Çin’e dönüyorlar. Çin’e güvenmek zorunda kalacaklar. Hatta geçmişte olduğundan da daha fazla” diyor.
Huawei üzere Çin teknoloji şirketleri ise şimdiye kadar kriz hakkında resmi bir yorumda bulunmadı.
Siber taarruzlara karşı korunma sağlayan Cloudflare şirketi de Ukraynalı yetkililerin Rusya’daki hizmetlerine son vermesini istediği şirketler içinde.
Lakin şirketin buna cevabı “Rusya’nın daha az değil, daha fazla internete gereksinimi var” formunda oldu.