celikci
New member
Charlie Chasen ve Michael Malone, 1997 yılında Atlanta’da tanıştı. Chasen’ın müzik kümesinin bir soliste ihiyacı olduğu devirde Malone, konuk sanatçı olarak birkaç sefer grupla birlikte sahne almıştı.
Chasen ve Malone kısa müddet ortasında yakın arkadaş oldu. Lakin etraflarındaki birfazlaca kişinin sık sık lisana getirdiği bir gerçeğin farkında değillerdi: Birbirlerine tek yumurta ikiz olabilecek kadar epey benziyorlardı.
Üstelik insanların düşündüğünün bilakis değil kardeş olmak, ortalarında en ufak bir aile bağı bile bulunmuyordu. Ataları dünyanın fazlaca farklı yerlerinden ABD’ye göçmüştü. Chasen’ın ebeveyni Litvanya ve İskoçya kökenliydi, Malone’unkiler ise Dominik Cumhuriyeti ve Bahama Adaları asıllıydı.
Chasen ve Malone üzere birbirine ikiz kadar benzeyip akraba olmayan şahıslar için kullanılan bir tabir var: Doppelgänger. Almanca kökenli bu sözün birebir Türkçe karşılığı “çift-gider”.
“Doppelgänger” sözü birinci defa Alman müellif Jean Paul tarafınca 1796’da yayımlanan “Siebenkäs” isimli romanda kullanıldı. Romanda baş kahraman Siebenkäs sık sık kendisine fazlaca benzeyen arkadaşı Leibgeber’le kimlik değişiyordu. İlginçtir, Jean Paul romanda, birbirine tıpatıp benzeyen bu arkadaşlar için “doppeltgänger” sözünü kullanıyordu. “Doppelgänger” ise Jean Paul’un tıpkı anda servis edilen iki yemek için bulduğu isimdi. Ne var ki kısa müddet ortasında bu ayrım ortadan kayboldu ve “doppelgänger” tüm ayrılmaz ikililer için kullanılır hale geldi. Söz vakit ortasında öteki lisanlara de sirayet etti ve günümüze kadar ulaştı.
“BEN BİRİNİN GİBİSİ DEĞİLİM”
Kanadalı sanatçı François Brunelle’in doppelgänger’lar üzerinde yaptığı epeyce değişik bir çalışması var. Dünyanın dört bir yanını dolaşıp ortalarında Chasen ve Malone’un da bulunduğu yüzlerce ikiliyi görüntüleyen Brunelle’in projesinin ismi “Je ne suis pas un sosie!”/”I’m not a look-alike” yani “Ben birinin gibisi değilim”.
Brunelle’in bu fotoğrafları çekmesine ilham olan şey ise kendi doppelgänger’ını bulmuş olması. Üstelik Brunelle’in “ikizi” de epeyce ünlü: Bütün dünyanın Mr. Bean rolüyle tanıdığı İngiliz aktör Rowan Atkinson.
Brunelle’in 2000’lerin ortalarında başladığı bu proje toplumsal medyada ve internette büyük ilgi topladı.
Üstelik birbirine benzeyen bu yabancılarla ilgilenenler içinde genetik münasebetleri inceleyen bilim insanları da vardı.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
BU BEŞERLER BİRBİRLERİNE niye BU KADAR ÇOK BENZİYOR?
İspanya’nın Barselona kentinde bulunan Josep Carreras Lösemi Araştırmaları Enstitüsü’nde bakılırsav yapan Dr. Manel Esteller, geçmişte tek yumurta ikizlerinin fizikî farklılıkları üzerine çalışmış bir bilim insanıydı.
Dr. Esteller, yeni araştırmasında tam karşıtı bir mevzuyu çalışmak istiyordu: Birbirleriyle hiç bir ilgileri olmadığı biçimde epeyce benzeyen insanları. Aklındaki soru şuydu: “Bu benzerliğin açıklaması ne olabilir?”
Bu sorunun karşılığı 23 Ağustos’ta bilim mecmuası Cell Reports’ta yayımlanan bir makaleyle tüm dünyaya belirtildi.,
YÜZLERİ BENZİYOR, PEKALA YA DNA’LARI?
Dr. Esteller ve takımı, araştırma kapsamında Brunelle’in fotoğraflarını çektiği ikililerden 32’si ile görüşmeler yaptı. İkililerden alınan DNA örnekleri tahlil edildi. İştirakçilerle ömür biçimlerine dair çok kapsamlı anketler gerçekleştirildi.
Araştırmacılar bir yüz tanıma yazılımı kullanarak iştirakçilerin simalarındaki benzerlikleri niceleştirmeye çalıştı. 32 ikiliden 16’sının yüz tanıma yazılımında aldığı sonuçlar neredeyse tek yumurta ikizleriyle tıpkı düzeydeydi.
İkinci basamakta yüzleri fazlaca benzeyen bu insanların DNA’larının da benzeyip benzemediğine bakıldı.
Sonuçlar hem şaşırtıcıydı birebir vakitte değildi.
Yüz tanıma yazılımında benzerlik puanı yüksek çıkan 16 ikilinin genlerindeki iştirak, düşük puan alanlara kıyasla daha fazlaydı.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
DNA HER ŞEYİ AÇIKLAYABİLİR Mİ?
Dr. Esteller, New York Times’a yaptığı açıklamada, “Bu beşerler birbirlerine nitekim benziyorlar zira genomlarının yani DNA sekanslarının değerli bir kısmı ortak. Birbirine benzeyen insanların ortak genlere sahip olması kulağa fazlaca kolay geliyor fakat bu olgu daha evvel hiç bu türlü ortaya konmamıştı” diye konuştu.
Ancak nasıl bir insan olduğumuzu açıklamak için DNA tek başına kâfi değil. Ömür deneyimlerimiz atalarımızın deneyimleriyle bir ortaya geliyor ve genlerimizin hangisinin etkin hangisinin pasif olacağını belirliyor. Bilim insanları buna epigenom ismini veriyor.
Tabii bir de mikrobiyomumuz var… Bakteriler, mantarlar ve virüslerden oluşan bu mikroskobik kopilot, etraf şartlarımızdan ziyadesiyle etkileniyor.
Doppelgänger’ların genomlarının misal, epigenomlarının ve mikrobiyomlarının ise farklı olduğunu tespit eden Dr. Esteller, “Genetik onları bir ortaya getiriyor, epigenetik ve mikrobiyom ise ayırıyor” diye konuştu.
SİSTEM KENDİNİ yenidenLIYOR
Bu çelişki bize doppelgänger’ların emsal görünmelerinin sebebinin büyüdükleri ortamdaki benzerlikler değil DNA’ları olduğunu gösteriyor. Dr. Esteller, çevresel tesirlerin daha büyük olmasını beklediklerini, bu kararın kendisini şaşırttığını belirtti.
Doppelgänger’ların benzerliklerini açıklayan faktör ortak hayat deneyimleri değil de ortak genleri olunca, bu benzerlik talih yapıtı oluyor.
Genlerin sıralanabileceği kombinasyonların sayısı muhakkak. Dünya nüfusu belirli bir noktaya geldiğinde, bu kombinasyonların yenidenlanma ihtimali de artıyor.
Dr. Esteller bu durumu, “Şu an dünyada o kadar hayli insan var ki sistem kendini yinelamaya başladı” kelamlarıyla deklare etti. Bir diğer deyişle sizin de bir yerlerde bir doppelgänger’ınız olmaması için hiç niye yok.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
YÜZÜ BENZEYENİN HASTALIKLARI DA BENZEYEBİLİR Mİ?
Dr. Esteller bu araştırmanın bulgularının gelecekte hekimlerin çeşitli hastalıklar için daha güzel tedaviler geliştirebilmesine yardımcı olmasını umuyor. Birbirlerine tıpatıp benzeyecek kadar gen iştiraki olan şahısların, çeşitli hastalıklara yatkınlığı da paylaşmaları kelam konusu olabilir.
New York’ta bulunan Weill Cornell Tıp Fakültesi’nde Englander Hassas Tıp Enstitüsü Yöneticisi Olivier Elemento, İspanya’da gerçekleştirilen araştırmayı New York Times için kıymetlendirdi.
Elemento, “Birbirine benzeyen iki insanın genom profillerinde de paydaşlıklar olması, genetik manada epeyce kuvvetli bir şeylere işaret ediyor” derken DNA’da kodlanmış datalarla şahısların gerçek imgeleri içindeki farkların kimi sıhhat meselelerinin işaretçisi olabileceğini söylemiş oldu.
ETİK RİSKLERİ birlikteİNDE GETİRİYOR
Kişilerin yüz yapılarıyla davranış modelleri içinde bir ilişki olabileceğini de öne süren Dr. Esteller, bu temasın ortaya konması durumunda isimli bilimler uzmanlarının, aşikâr hataları işlemiş olabileceğinden şüphelenilen şahısların yüzlerini DNA örneklerine bakarak tespit edebileceğini belirtti.
Ancak Stanford Biyomedikal Etik Merkezi’nde araştırmalarını sürdüren Daphne Martshcenko, araştırmanın bulgularının isimli bilimlere uyarlanacağı noktada epeyce dikkatli olunması gerektiğini söylemiş oldu.
Dr. Martschenko, “Yüz algoritmalarının konut tahsisleri, işe alımlar ve hatalıların profillerinin çıkarılması üzere noktalarda var olan ırkçı önyargıları nasıl güçlendirdiğine dair epey fazla örneğe şahit olduk” derken bu araştırmanın biroldukca etik tasayı birlikteinde getirdiğini söz etti.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
25 YILLIK DOSTLUĞUN TEMELİ
İnsanların görünüşlerini DNA’larıyla ya da davranışlarıyla ilişkilendirmenin riskleri ortada olsa da Malone ve Chasen, doppelgänger’lar projesinin ve hepimizin varlığından haberdar olmadığımız bir ikizi olabileceğini bilmenin insanları bir ortaya getirmenin bir aracı olduğunu düşünüyor.
İkilinin arkadaşlıkları 25 yıldır sürüyor. O kadar ki Chasen geçtiğimiz hafta evlendiğinde, bunu haber vermek için aradığı birinci kişi Malone oldu.
Benzer DNA’ları olan şahısların hepsinin içinde bu kadar kuvvetli bir bağ yok tahminen lakin Malone, Brunelle’in fotoğraflarının “tüm insanları bir ortaya getirmenin öbür bir yolu” olduğunu söylemiş oldu.
Kişilere hayli benzeyen insanlara ya da ruhlara dair inanışlar Antik Mısır’dan İskandinav mitolojisine, Avrupa’dan Afrika’ya biroldukça kültürde bulunuyor. Ne var ki doppelgänger’ını bulmak, bugün birfazlaca kişi için heyecan verici olsa da geçmişte tam zıddı hislere yol açıyordu. Kişinin doppelgänger’ını görmesi makus baht kabul ediliyordu. Doppelgänger’ını üç defa goren kişinin yakın vakitte öleceğine inanılıyordu. Edebiyatta biroldukça yapıtta karşımıza çıkan doppelgänger teriminin en uygun bilinen örneklerinden biri Mark Twain’in kaleme aldığı “Prens ve Dilenci” öyküsüydü. Tarihte de biroldukça değerli kişiliğin doppelgänger’ları olduğu söyleniyor. Örneğin Çariçe Katerina’nın uyuduğu vakit içinderda bir benzerinin tahtta oturduğunu anlatan söylentiler var. Çariçe’nin bir noktada benzerini öldürttüğü, bu hadiseden birkaç hafta daha sonra geçirdiği felç niçiniyle hayatını kaybettiği de anlatılan ayrıntılar içinde…
Chasen ve Malone kısa müddet ortasında yakın arkadaş oldu. Lakin etraflarındaki birfazlaca kişinin sık sık lisana getirdiği bir gerçeğin farkında değillerdi: Birbirlerine tek yumurta ikiz olabilecek kadar epey benziyorlardı.
Üstelik insanların düşündüğünün bilakis değil kardeş olmak, ortalarında en ufak bir aile bağı bile bulunmuyordu. Ataları dünyanın fazlaca farklı yerlerinden ABD’ye göçmüştü. Chasen’ın ebeveyni Litvanya ve İskoçya kökenliydi, Malone’unkiler ise Dominik Cumhuriyeti ve Bahama Adaları asıllıydı.
Chasen ve Malone üzere birbirine ikiz kadar benzeyip akraba olmayan şahıslar için kullanılan bir tabir var: Doppelgänger. Almanca kökenli bu sözün birebir Türkçe karşılığı “çift-gider”.
“Doppelgänger” sözü birinci defa Alman müellif Jean Paul tarafınca 1796’da yayımlanan “Siebenkäs” isimli romanda kullanıldı. Romanda baş kahraman Siebenkäs sık sık kendisine fazlaca benzeyen arkadaşı Leibgeber’le kimlik değişiyordu. İlginçtir, Jean Paul romanda, birbirine tıpatıp benzeyen bu arkadaşlar için “doppeltgänger” sözünü kullanıyordu. “Doppelgänger” ise Jean Paul’un tıpkı anda servis edilen iki yemek için bulduğu isimdi. Ne var ki kısa müddet ortasında bu ayrım ortadan kayboldu ve “doppelgänger” tüm ayrılmaz ikililer için kullanılır hale geldi. Söz vakit ortasında öteki lisanlara de sirayet etti ve günümüze kadar ulaştı.
“BEN BİRİNİN GİBİSİ DEĞİLİM”
Kanadalı sanatçı François Brunelle’in doppelgänger’lar üzerinde yaptığı epeyce değişik bir çalışması var. Dünyanın dört bir yanını dolaşıp ortalarında Chasen ve Malone’un da bulunduğu yüzlerce ikiliyi görüntüleyen Brunelle’in projesinin ismi “Je ne suis pas un sosie!”/”I’m not a look-alike” yani “Ben birinin gibisi değilim”.
Brunelle’in bu fotoğrafları çekmesine ilham olan şey ise kendi doppelgänger’ını bulmuş olması. Üstelik Brunelle’in “ikizi” de epeyce ünlü: Bütün dünyanın Mr. Bean rolüyle tanıdığı İngiliz aktör Rowan Atkinson.
Brunelle’in 2000’lerin ortalarında başladığı bu proje toplumsal medyada ve internette büyük ilgi topladı.
Üstelik birbirine benzeyen bu yabancılarla ilgilenenler içinde genetik münasebetleri inceleyen bilim insanları da vardı.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
BU BEŞERLER BİRBİRLERİNE niye BU KADAR ÇOK BENZİYOR?
İspanya’nın Barselona kentinde bulunan Josep Carreras Lösemi Araştırmaları Enstitüsü’nde bakılırsav yapan Dr. Manel Esteller, geçmişte tek yumurta ikizlerinin fizikî farklılıkları üzerine çalışmış bir bilim insanıydı.
Dr. Esteller, yeni araştırmasında tam karşıtı bir mevzuyu çalışmak istiyordu: Birbirleriyle hiç bir ilgileri olmadığı biçimde epeyce benzeyen insanları. Aklındaki soru şuydu: “Bu benzerliğin açıklaması ne olabilir?”
Bu sorunun karşılığı 23 Ağustos’ta bilim mecmuası Cell Reports’ta yayımlanan bir makaleyle tüm dünyaya belirtildi.,
YÜZLERİ BENZİYOR, PEKALA YA DNA’LARI?
Dr. Esteller ve takımı, araştırma kapsamında Brunelle’in fotoğraflarını çektiği ikililerden 32’si ile görüşmeler yaptı. İkililerden alınan DNA örnekleri tahlil edildi. İştirakçilerle ömür biçimlerine dair çok kapsamlı anketler gerçekleştirildi.
Araştırmacılar bir yüz tanıma yazılımı kullanarak iştirakçilerin simalarındaki benzerlikleri niceleştirmeye çalıştı. 32 ikiliden 16’sının yüz tanıma yazılımında aldığı sonuçlar neredeyse tek yumurta ikizleriyle tıpkı düzeydeydi.
İkinci basamakta yüzleri fazlaca benzeyen bu insanların DNA’larının da benzeyip benzemediğine bakıldı.
Sonuçlar hem şaşırtıcıydı birebir vakitte değildi.
Yüz tanıma yazılımında benzerlik puanı yüksek çıkan 16 ikilinin genlerindeki iştirak, düşük puan alanlara kıyasla daha fazlaydı.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
DNA HER ŞEYİ AÇIKLAYABİLİR Mİ?
Dr. Esteller, New York Times’a yaptığı açıklamada, “Bu beşerler birbirlerine nitekim benziyorlar zira genomlarının yani DNA sekanslarının değerli bir kısmı ortak. Birbirine benzeyen insanların ortak genlere sahip olması kulağa fazlaca kolay geliyor fakat bu olgu daha evvel hiç bu türlü ortaya konmamıştı” diye konuştu.
Ancak nasıl bir insan olduğumuzu açıklamak için DNA tek başına kâfi değil. Ömür deneyimlerimiz atalarımızın deneyimleriyle bir ortaya geliyor ve genlerimizin hangisinin etkin hangisinin pasif olacağını belirliyor. Bilim insanları buna epigenom ismini veriyor.
Tabii bir de mikrobiyomumuz var… Bakteriler, mantarlar ve virüslerden oluşan bu mikroskobik kopilot, etraf şartlarımızdan ziyadesiyle etkileniyor.
Doppelgänger’ların genomlarının misal, epigenomlarının ve mikrobiyomlarının ise farklı olduğunu tespit eden Dr. Esteller, “Genetik onları bir ortaya getiriyor, epigenetik ve mikrobiyom ise ayırıyor” diye konuştu.
SİSTEM KENDİNİ yenidenLIYOR
Bu çelişki bize doppelgänger’ların emsal görünmelerinin sebebinin büyüdükleri ortamdaki benzerlikler değil DNA’ları olduğunu gösteriyor. Dr. Esteller, çevresel tesirlerin daha büyük olmasını beklediklerini, bu kararın kendisini şaşırttığını belirtti.
Doppelgänger’ların benzerliklerini açıklayan faktör ortak hayat deneyimleri değil de ortak genleri olunca, bu benzerlik talih yapıtı oluyor.
Genlerin sıralanabileceği kombinasyonların sayısı muhakkak. Dünya nüfusu belirli bir noktaya geldiğinde, bu kombinasyonların yenidenlanma ihtimali de artıyor.
Dr. Esteller bu durumu, “Şu an dünyada o kadar hayli insan var ki sistem kendini yinelamaya başladı” kelamlarıyla deklare etti. Bir diğer deyişle sizin de bir yerlerde bir doppelgänger’ınız olmaması için hiç niye yok.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
YÜZÜ BENZEYENİN HASTALIKLARI DA BENZEYEBİLİR Mİ?
Dr. Esteller bu araştırmanın bulgularının gelecekte hekimlerin çeşitli hastalıklar için daha güzel tedaviler geliştirebilmesine yardımcı olmasını umuyor. Birbirlerine tıpatıp benzeyecek kadar gen iştiraki olan şahısların, çeşitli hastalıklara yatkınlığı da paylaşmaları kelam konusu olabilir.
New York’ta bulunan Weill Cornell Tıp Fakültesi’nde Englander Hassas Tıp Enstitüsü Yöneticisi Olivier Elemento, İspanya’da gerçekleştirilen araştırmayı New York Times için kıymetlendirdi.
Elemento, “Birbirine benzeyen iki insanın genom profillerinde de paydaşlıklar olması, genetik manada epeyce kuvvetli bir şeylere işaret ediyor” derken DNA’da kodlanmış datalarla şahısların gerçek imgeleri içindeki farkların kimi sıhhat meselelerinin işaretçisi olabileceğini söylemiş oldu.
ETİK RİSKLERİ birlikteİNDE GETİRİYOR
Kişilerin yüz yapılarıyla davranış modelleri içinde bir ilişki olabileceğini de öne süren Dr. Esteller, bu temasın ortaya konması durumunda isimli bilimler uzmanlarının, aşikâr hataları işlemiş olabileceğinden şüphelenilen şahısların yüzlerini DNA örneklerine bakarak tespit edebileceğini belirtti.
Ancak Stanford Biyomedikal Etik Merkezi’nde araştırmalarını sürdüren Daphne Martshcenko, araştırmanın bulgularının isimli bilimlere uyarlanacağı noktada epeyce dikkatli olunması gerektiğini söylemiş oldu.
Dr. Martschenko, “Yüz algoritmalarının konut tahsisleri, işe alımlar ve hatalıların profillerinin çıkarılması üzere noktalarda var olan ırkçı önyargıları nasıl güçlendirdiğine dair epey fazla örneğe şahit olduk” derken bu araştırmanın biroldukca etik tasayı birlikteinde getirdiğini söz etti.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
François Brunelle (@francoisbrunelle.doubles)’in paylaştığı bir gönderi
25 YILLIK DOSTLUĞUN TEMELİ
İnsanların görünüşlerini DNA’larıyla ya da davranışlarıyla ilişkilendirmenin riskleri ortada olsa da Malone ve Chasen, doppelgänger’lar projesinin ve hepimizin varlığından haberdar olmadığımız bir ikizi olabileceğini bilmenin insanları bir ortaya getirmenin bir aracı olduğunu düşünüyor.
İkilinin arkadaşlıkları 25 yıldır sürüyor. O kadar ki Chasen geçtiğimiz hafta evlendiğinde, bunu haber vermek için aradığı birinci kişi Malone oldu.
Benzer DNA’ları olan şahısların hepsinin içinde bu kadar kuvvetli bir bağ yok tahminen lakin Malone, Brunelle’in fotoğraflarının “tüm insanları bir ortaya getirmenin öbür bir yolu” olduğunu söylemiş oldu.
Kişilere hayli benzeyen insanlara ya da ruhlara dair inanışlar Antik Mısır’dan İskandinav mitolojisine, Avrupa’dan Afrika’ya biroldukça kültürde bulunuyor. Ne var ki doppelgänger’ını bulmak, bugün birfazlaca kişi için heyecan verici olsa da geçmişte tam zıddı hislere yol açıyordu. Kişinin doppelgänger’ını görmesi makus baht kabul ediliyordu. Doppelgänger’ını üç defa goren kişinin yakın vakitte öleceğine inanılıyordu. Edebiyatta biroldukça yapıtta karşımıza çıkan doppelgänger teriminin en uygun bilinen örneklerinden biri Mark Twain’in kaleme aldığı “Prens ve Dilenci” öyküsüydü. Tarihte de biroldukça değerli kişiliğin doppelgänger’ları olduğu söyleniyor. Örneğin Çariçe Katerina’nın uyuduğu vakit içinderda bir benzerinin tahtta oturduğunu anlatan söylentiler var. Çariçe’nin bir noktada benzerini öldürttüğü, bu hadiseden birkaç hafta daha sonra geçirdiği felç niçiniyle hayatını kaybettiği de anlatılan ayrıntılar içinde…