Hoşluktan zekaya, kişilikten hayat müddetine… 10 bin yıl daha sonra beşerler nasıl olacak?

celikci

New member
Şayet beşerler önümüzdeki 10.000 yıl ortasında bir iklim kıyametinde yahut asteroit tesirinde yok olmazlarsa, şu anda olduğumuzdan daha ileri bir cinse evrilecek miyiz? Sorusundan yola çıkan Bath Üniversitesi Paleontoloji ve Evrimsel Biyoloji Öğretim Üyesi Nicholas Longrich, The Conversation’a geleceğin insanlık için nasıl geleceğini anlatıyor…

“İnsanlık, 4 milyar yıllık evrimin beklenmedik bir kararı” diyor Longrich.

Arkeyan Devri’nde kendini kopyalayan moleküllerden, Kambriyen periyodundaki gözsüz balıklardan, karanlıkta dinozorlardan kaçan memelilere ve daha sonra nihayet beşere yanlışsız evrilmişiz. Ancak biz bu kıssanın sonu değiliz. Evrim bizimle bitmeyecek ve hatta her zamankinden daha süratli evrimleşiyor bile olabiliriz.

Geleceği varsayım etmek sıkıntı. Dünya muhtemelen hayal edemeyeceğimiz halde değişecek. Ancak mantıklı kestirimlerde bulunmak mümkün. Geleceği varsayım etmenin en uygun yolu, geçmişe bakmak ve geçmiş eğilimlerin ilerlemeye devam edeceğini var iseymak. Bu, geleceğimiz hakkında kimi şaşırtan ayrıntıları bize verebilir.

Muhtemelen daha uzun yaşayacağız, daha uzun ve daha yavaşça yapılı olacağız. Daha az agresif ve daha uyumlu olacağız lakin daha küçük beyinlerimiz olacak. En azından bu muhtemel bir gelecek fakat niye muhtemel olduğunu anlamak için daha derine inmek gerekir.

Birtakım bilim insanları medeniyetin yükselişinin doğal seçilimi sonlandırdığını savunuyor. Geçmişte hâkim olan yırtıcı hayvanlar, kıtlık, veba ve savaş üzere ögelerin sıklıkla ortadan kalktığı hakikat.

NE OLURSA OLSUN EVRİM DURMUYOR

Açlık ve kıtlık; yüksek verimli mahsuller, gübreler ve aile planlaması ile büyük ölçüde bitmiş oldu. Nükleer silahlara sahip çağdaş ordulara karşın ya da tahminen de onlar yüzünden şiddet ve savaş her zamankinden daha az yaygın. Karanlıkta bizi avlayan aslanlar, kurtlar ve kılıç dişli kedilerin de kuşağı tükenmekte yahut fazlacatan tükendi. Milyonlarca insanı öldüren çiçek, kolera üzere salgın hastalıklar aşılar ve antibiyotikler ile normalleştirildi. Lakin ne olursa olsun evrim durmadı.

Tabiatın bizi öldürme mümkünlüğü fazlaca düşük olsa da yeni kuşaklar yetiştirmeye gereksinimimiz var. Bu niçinle de cinsel seçilim artık evrimimizde büyük bir rol oynuyor. Yarattığımız doğal olmayan etraf buzul çağından epey farklı baskılar üretiyor. Bu çağdaş dünyaya hemen ahenk sağlamalıyız.

Diyetlerimiz tahılları ve süt mamüllerini içerecek biçimde değiştikçe, nişasta ve sütü sindirmemize yardımcı olacak genler geliştirdik. Ağır kentler hastalığın yayılması için şartlar yarattığında, hastalığa karşı direnç için mutasyonlar da yayıldı ve niçinse beynimiz küçüldü.


ERKEN ÜREMEYE MUHTAÇLIK KALMADI

Beşerler fazlaca daha uzun mühlet yaşamak için evrimleşecekler. Uygarlıktan evvel bile beşerler, düşük mevt oranları ve uzun ömürleri benzersizdi. Mızrak ve yaylarla donanmış avcı-toplayıcılar, yırtıcılara karşı savunma yapabiliyor, yiyecek paylaşımı ile açlık önlenebiliyordu. bu biçimdece, gecikmiş cinsel olgunluk ve 70 yıla kadar uzun ömürler geliştirdik.

bir daha de 19. yüzyıla kadar çocuk vefatları yüzde 50’nin üzerindeydi ve ortalama hayat beklentisi yalnızca 35 yıldı. Son iki yüzyılda daha güzel beslenme, ilaç ve hijyen ile birçok gelişmiş ülkede genç mevt oranları yüzde 1’in altına düştü. Ömür beklentisi dünya çapında 70 yıla, gelişmiş ülkelerde ise 80 yıla yükseldi.

Artık erken üremeye gereksinim neredeyse kalmadı. Gitgide daha fazla insanın 100 hatta 110 yıla kadar yaşadığı göz önüne alınırsa, ortalama bir insan rutin olarak 100 yıl yahut daha fazla yaşayana kadar genlerimizin evrimleşeceğini düşünmek için sebepler var.



Şu anki uzun ömür rekoru, 1997 yılında 122 yıl beş aylıkken vefat eden Fransız bir bayan olan Jeanne Calment’e ilişkin.




Şu anki uzun ömür rekoru, 1997 yılında 122 yıl beş aylıkken vefat eden Fransız bir bayan olan Jeanne Calment’e ilişkin.



İSKELETİMİZ HAFİFLEMEYE BAŞLADI

Hayvanlar ekseriyetle vakit içinde daha büyük boyutlara ulaşırlar. Beşerler da vakit içinde kısmen gelişmiş beslenme yardımıyla uzunluk kazanmaya devam etti. Lakin niye büyüdüğümüz aşikâr değil. Büyümek vakit alır, bu niçinle daha uzun hayatlar da büyümek için daha fazla vakit manasına gelir. Bu niçinle vefat oranlarının düşmesi daha uzun olmamıza niye olmuş olabilir.


Bugün dünyanın en uzun insanları, Hollanda liderliğinde Avrupa’da bulunuyor. Burada erkekler ortalama 183 cm, bayanlar ise 170. Bir gün birçok insan o kadar uzun yahut daha da uzun olabilir.


Uzunluğumuz uzadıkça daha şık olduk. Son 2 milyon yılda, kaba kuvvete daha az, alet ve silahlara daha fazlaca güvendiğimiz için iskeletlerimiz de daha yavaşça olmaya başladı. Çiftçilik bizi yerleşmeye zorladıkça, hayatlarımız daha hareketsiz hale geldi. Bu yüzden de kemik yoğunluğumuz azaldı. Masaların, klavyelerin ve direksiyonların ardında daha fazla vakit geçirdiğimiz için muhtemelen bunlar daha da devam edecek.

ELEKTRONİK ALETLER BİRÇOK İŞİN YÜKÜNÜ ÜSTLENİYOR

Cetlerimiz hayvan kesmek ve kazmak zorunda kaldı. Çağdaş işler giderek beşerlerle, sözlerle ve kodlarla çalışmayı gerektiriyor ve bunlar kas gücü istemiyor. Çiftçiler, balıkçılar, oduncular üzere kas gücü isteyen iş yapanlar için bile traktör, hidrolik ve motorlu testere üzere makineler artık birfazlaca işin yükünü üstleniyor. Fizikî güç daha az gerekli hale geldikçe, kaslarımız küçülmeye devam edecek.

Çenelerimiz ve dişlerimiz de küçüldü. Erken periyot bitki yiyen canlıların lifli zerzevatları öğütmek için devasa azı dişleri ve çeneleri vardı. Yemek pişirmeye başladığımızda çeneler ve dişler küçüldü. Çağdaş işlenmiş yiyecekler daha da az çiğnemeye muhtaçlığı gerektirir, bu niçinle çeneler küçülmeye devam edecek ve muhtemelen yirmilik dişlerimizi kaybedeceğiz.

TEK TİP HOŞLUK ANLAYIŞI HAKİM OLABİLİR

Dünyanın çeşitli bölgelerinde farklı seçici baskılar, görünüşümüzün farklı formlarda gelişmesine niye oldu. Kabileler ayırt edici deri rengi, gözler, saç ve yüz özellikleri geliştirdiler. Uygarlığın yükselişi ve yeni teknolojilerle bu popülasyonlar bir daha birbirine bağlandı. Fetih savaşları, sömürgeleştirme ve ticaret üzere ögeler nüfusları değiştirdi ve giderek melezleşiyoruz.

Cinsel seçilim, görünüşümüzün evrimini daha da hızlandıracak. Bundan daha sonra beşerler daha cazip olabilir, fakat görünüşte daha tekdüze olabilir. Globalleşen medya bununla birlikte daha tep tip hoşluk standartları oluşturarak tüm insanları tek bir ülküye hakikat itebilir. birebir vakitte cinsiyet farklılıkları abartılabilir.

BEYNİMİZ BÜYÜMEYE DEVAM ETMEYEBİLİR

En bariz insanı özelliğimiz olan beyin ve zihnimiz, tahminen de en çarpıcı halde gelişecek. Son 6 milyon yılda, insanların beyin büyüklüğü kabaca üç katına çıktı. Bu eğilimin devam etmesi kaçınılmaz görünebilir lakin muhtemelen devam etmeyecek.

Bunun yerine beynimiz küçülüyor. Avrupa’da beyin büyüklüğü 10 bin ila 20 bin yıl evvel doruğa ulaştı. daha sonra beyinler küçüldü. Çağdaş insanların beyni, eski atalarımızdan hatta orta çağ insanlarından daha küçük.

Beyin, güç açısından kıymetlidir. Günlük kalorilerimizin yaklaşık yüzde 20’sini yakarlar. Sık sık kıtlığın yaşandığı toplumlarda büyük bir beyin, büyük bir sorumluluk olabilir. Tahminen de avcı-toplayıcı ömür, çiftçilikten daha zorlayıcıydı. Medeniyette, aslanları ve antiloplarla uğraş etmenize yahut uçsuz bucaksız alanlardaki her meyve ağacını ve sulama tekniğini öğrenmemize gerek yok. Yay ve mızrak yapmak ve kullanmak hem de ince motor denetimi, uyum, hayvanları ve yörüngeleri takip etme yeteneği gerektirir. Tahminen de beynimizin bu şeyler için kullanılan kısımları avlanmayı bıraktığımızda küçüldü.




Çağdaş beşerler geniş toplumsal ağların bir modülü olarak iş kısmı ortasında çalışıp, daha özel roller üstlenirler. Bir işte uzmanlaşır, geri kalan her şey için diğerlerine güveniriz.

Değişen toplumsal kalıplar tıpkı vakit da kişilikleri de etkileyebilir. Evvelden beşerler büyük topluluklar halinde yaşardı. Lakin bugünün dünyasında beşerler kalabalık kentlerde epey daha az şahısla hayatlarını sürdürüyor. Geçmişte bağlantılar birçok vakit ömür uzunluğu sürerdi. Artık, sık sık iş için hareket eden ve bu süreçte, birçok süreksiz ve giderek sanal olan binlerce münasebet oluşturuyoruz. Bu dünya bizi daha dışa dönük, açık ve hoşgörülü olmaya zorluyor. Fakat herkes ruhsal olarak bu varoluşa âlâ ahenk sağlamıyor. Tahminen de bu niçinle fazlaca fazla insan yalnızlık, dert ve depresyon üzere ruhsal sıkıntılar yaşıyor.

GELECEĞİMİZ TEKNOLOJİNİN ELLERİNDE

Gelecek, geçmişten çok daha farklı olabilir, zira evrimin kendisi de gelişti. En uç olasılıklardan biri, tıbbımızın evrimini faal olarak denetim ettiğimiz yönlendirilmiş evrim. Görünüşünü ve kişiliğini beğendiğimiz bireyleri eş olarak seçiyoruz. Binlerce yıl boyunca avcı-toplayıcılar kızlarını en düzgün avcılarla evlendiriyorlardı. Artık bile kimi geleneklerde çocukları için uygun eş adaylarını seçmek ismine ailelerin onayı alınıyor. Diğer bir deyişle kendi çocuklarımızın da evrimini yönlendiriyoruz.

Ve tüm bunları vakit içinde genlerimizin üzerinde daha fazla denetimle yapacağız. İnsan embriyosunun DNA’sının direkt düzenlenmesinin mümkün olduğu Çinli genom bilimci He Jiankui tarafınca kanıtlandı. Ahlaki olarak makus görünen bu deney, çocukları da tıbbi deneklere döndürüyor.



Bir genom bilimcisi olan He Jiankui, dünyanın birinci genetiği değiştirilmiş insanları yarattığını sav ettiği için dünyayı şok etti. Düzenlenmiş genomlara sahip ikiz kızlarının doğumlarını duyurmasından daha sonra “yasadışı tıbbi uygulama” niçiniyle üç yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Katıldığı bir konferansta ise HIV enfeksiyonuna direnmek için DNA’larını bir daha yazdığını ve üçüncü bir çocuğun yolda olduğunu söylemiş oldu.




Bir genom bilimcisi olan He Jiankui, dünyanın birinci genetiği değiştirilmiş insanları yarattığını argüman ettiği için dünyayı şok etti. Düzenlenmiş genomlara sahip ikiz kızlarının doğumlarını duyurmasından daha sonra “yasadışı tıbbi uygulama” niçiniyle üç yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Katıldığı bir konferansta ise HIV enfeksiyonuna direnmek için DNA’larını bir daha yazdığını ve üçüncü bir çocuğun yolda olduğunu söylemiş oldu.



bir daha de bu tıp teknolojilerin inançlı olduğu kanıtlanırsa, çocuklara mümkün olan en âlâ genleri vermek için tüm ebeveynler istekli olacak. Bunlar karanlık bir bilim kurgu sinemasından alıntı üzere gelse de aslına bakarsanız üzerinde çalışılıyor. Bunun nereye varacağını bilmek güç ancak geleceğimizi teknolojiye kısmen bırakacağız.

İnsan evrimi tartışmaları her vakit geriye dönüktür. Fakat teknoloji ve kültür süratli bir değişime girerken, genlerimiz de bunu yakalayacak. Muhtemelen evrimin en farklı kısmı dinozorlar ve Neandertaller olmaktan çıkıp, geleceğimiz olacak.