Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne değişen bayan modası!

[Bilgin]

Toplumların hayat biçimlerini, kültürlerini, toplumsal etik pahalarını etkileyen giysi hem de toplumun iç dinamiklerini de oluşturur. Biz de bu yüzden 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ötürüsıyla Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne değişen bayan modasına değindik. İşte Cumhuriyet’ten günümüze kadar mühlet gelen 10 yıllık bir moda dönemi…




Günümüzdeki giysi usullerinde devir periyot geçmişin izlerini görmek mümkün. Bu durum da moda, ‘değişim’ terimi temsil etmesiyle bir arada beraberinde bir yinedan ibadet oldu. İnsanların bir ortada yaşamaya başlamasıyla; toplumların gelenek ve goreneklerinden, savaşlardan, his ve fikirlerinden, çeşitli sanat ve spor faaliyetlerinden etkilenerek kendine geliştirdi. Bilhassa Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu güne kadar giysi kültüründe oldukçaça değişiklikler meydana geldi. Toplumsal gelişme ile paralel ilerleyen moda, Cumhuriyet’in ilan edildiği 1923 yılından itibaren yeni bir yapılanma sürecine girdi.

CUMHURİYET’TEN daha sonra BAYAN MODASI!


1923-1930 yılları Ortası moda

• 1923-1930 yılları Ortası;

1. Dünya Savaşı’ndaki mağlubiyetin akabinde başlayan Kurtuluş Savaşı, bayanların birinci sefer kitlesel olarak personel ve memur statülerinde çalışmalarına imkan sağlamıştır. 1925’te çıkan kanun ile kıyafet inkılabı gerçekleşerek batılı ülkelerin giysi biçimi benimsendi. bu biçimdelikle dünya modasından geometrik desenli-kesimli elbiseler, kısa japone kollar, bluzan korsajlar ve boyunları saran rengârenk, dizi-dizi inci boncuklar, kocaman kloş şapkalar trend oldu. Ayrıyeten süratli giyinme dönemi de başlamış oldu.


1931-1940 yılları Ortası moda

• 1931-1940 yılları Ortası;

1934’te bayanlara tanınan seçme seçilme hakkında daha sonra yasalar önünde hanımı art planda tutan anlayış son buldu. bu vakitte birinci bayan muhtar, birinci bayan mühendis, Atatürk’ün manevi kızı birinci bayan pilot olarak iş ve toplum hayatında yerini aldı. Bu birinciler dünya çapında takdir toplarken magazin basınıyla ülkenin giysi modası yurt çapına yayıldı.

Ancak 1930’lu senelerda çıkan ekonomik kriz, modayı şaşalı günlerinden alıkoydu. Buna karşın dizayncılar devrin kurallarına nazaran üretimlerini yaptı.

Giyim biçimleri bu vakitte gündüz-gece olarak yaygın bir biçimde kategorize edilmeye başlandı. Gündüz için siyah, kol kapakları ve yakaları beyaz elbiseler epeyce tutuldu. Elbiselerin üstüne partiler için şifon atkılar hazırlanmış, bu kıyafetlere kürk kenarlı kepler ve dirseğe kadar uzun jarse eldivenler takıldı.

Kriz niçiniyle lüks ve şıklığın yerini sadelik aldı. Bayanlar kısa olan eteklerini bant ve kürk geçirerek uzatmışlar ve periyodun modasına ahenk sağladı. Yaka ve kollarda da tıpkı süreç yapıldı. Kollar omuzdan dirseğe kadar düz, kol ağzına dirseklerden bileklere kadar genişleyerek devam etmiştir. 30’ların bayanı ayrıyeten yeni bir biçime girmiş oldu.


1941-1950 yılları Arası

• 1941-1950 yılları Ortası;

1939 yılında başlayan 2. Dünya Savaşı Türkiye’yi de dolaylı olarak etkilemişti. bu vakitte tüm sınıf farkları ortadan kalkınca moda üretimleri 1950’li geniş çapta muvaffakiyet kazandı. Modanın savaş ile yan yana yürümesiyle ötürüsıyla, askeri üniforma rengine ahenk sağlayan manto, etek, bluz, elbise üzere giysilerden daha sonra şapka, ayakkabı, eldiven, çorap hatta mendil üzere küçük aksesuarlar da savaştan etkilenmiş oldu.


1951-1960 yılları Arası

• 1951-1960 yılları Ortası;

1960’lı senelerda meydana gelen askeri darbe ülkenin siyasetiyle birlikte modasını da etkiledi. Safari giysilerle bütünleşen parkalar ve postallar resmiyet dışı bir askeri giysi alışkanlığı oluşturdu. Kadınların giydikleri etekler genişlemiş, kloş etekler, pilili yahut pilise etekler alt kısımları godeli verev etekler kullanılmıştır. Gezmek için verevden yapılmış ve eteklerde ağır ipek yahut yün kreplerden yapay kumaşlardan kullanılmıştır. Yüksek devrik yakalı süveter biçiminde, yalancı döpiyes formunda, ekseriyetle pilili modeller sade, şık, vücuda fazla oturmayan rahat kıyafetler günlük olarak kullanıldı.


1971-1980 yılları Ortası moda

• 1971-1980 yılları Ortası;

Rastgele renkli giysiler bu vakitte baş gösterdi. Bu giysi üslubuna “GLAM ROCK” ismi verilmiş ve pek epeyce rock kümesi tarafınca da benimsenmişti.


1981-1990 yılları Ortası moda

• 1981-1990 yılları Ortası;

1980’deki askeri darbe ile demokrasi bir kere daha kesintiye uğradı. bu vakitte modacılar 60’lı senelerdan esinlenerek modada tekerrür etme devrine girmişler. Dar vücut, ince bel bol etek, şort ve bermudalar ve drapeli mayolar kullanıldı. Lambada eteklerin çıkışı da bu vakitte oldu. İnce ve kalın çizgileri olan geometrik desenlerden ve uzunluğuna ince çizgilerden oluşan kumaşlar ilgi çekti. Gündüz giysilerinde ekoseli kumaşlar tercih edildi. Ayrıyeten kadife, jarse kumaşlar trend oldu. Giysilerde simli pırıl pırıl kumaşlar parlak taşlar kullanıldı.


1990-2000 yılları Ortası moda

• 1990-2000 yılları Ortası;

bu vakitte, Türkiye’de birinci sefer moda fuarı olan İstanbul Moda Fuarı’nın açılmasına şahit olundu. Dünya Hazır Giysi Kongresi, İstanbul’da yapıldı.

90’lı ve 2000’li yılları içinde pop müziğinin yaygınlaşmasıyla pop kıyafetlerde gündeme geldi. Pop kıyafetler pek sıradan t-şort ve kot pantolonlardan oluştu. Deri montlar; hem de şifonlar, danteller ve emprimelerde kullanıldı. Bunların yanı sıra Afrika desenleri ve Çin’in işlemeli parlak kumaşları da kullanılmaya başlandı. 2000’li senelerda ortaya çıkan milenyum tartışmaları giysilere de ışıltı kattı. Kıyafetler parlaklaşmış, kesin çizgili uzay giysilerine benzeyen giysiler moda oldu.

• 2001 ve daha sonrası;

2000’li senelerda bayanlar daha heybetli ve her şeyin üstünde taş, pul ya da metal zımba olan kıyafetler tercih etti. Gömleklerin, montların, pantolonların ve eteklerin üzerinde milenyuma has metal aksesuarlar kullanıldı. Aksesuar olarak da bilhassa metal ince ya da kalın kemerler kullanıldı.

Okumaya devam et...