Biden’ı Avrupa’da ne bekliyor?

celikci

New member
Rusya’nın Ukrayna işgali dördüncü haftasına girdi ve çabucak hemen yakın vakitte biteceğine dair bir işaret yok. ABD-Avrupa ittifakının gideceği yol da netlikten hayli uzakta.

Biden’ın Avrupalı başkanlarla görüşmesinde kendisini bekleyen beş sorunu inceledik:

BİRLİK İLETİSİ

Rusya’nın Ukrayna işgali başladığından bu yana, ABD yalnızca müttefikleriyle işbirliği yapmak için özel bir efor harcadı. Bu kimi vakit, NATO üyeleri hazır olana kadar birtakım yaptırımlar ve askeri yardım üzere adımları bekletmek manasına da geldi.

Bu olağan olarak ki hayli farklı çıkarları olan 30 üyeli bir ittifak ortasında her vakit kolay olmadı, lakin Rusya’nın atakları birinci günlerde kimi klâsik ısrarların ve rezervlerin geri çekilmesini sağladı.

Biden’ın bu ziyaretteki asıl hedefi da, Amerika’nın hem kağıt üstünde hem gerçek manada müttefikleriyle omuz omuza verdiğini ve NATO’nun birlik halinde attığı adımların süreksiz bir durum değil; Rusya’nın yayılmacı siyasetlerine karşı ‘yeni normal’ olduğunu göstermek olacak.

GÖÇMEN KRİZİ

Belçika’dan daha sonra Biden Polonya’ya giderek Devlet Lideri Andrzej Duda ile görüşecek. NATO’nun doğu kanadı pozisyonundaki eski Sovyet ülkesi Polonya’ya ABD son devirde özel bir nem atfediyor.

Ukrayna’ya asker yardım ve Polonya’daki NATO varlığını güçlendirme mevzuları şüphesiz gündede olacak ancak görüşmenin en kıymetli konusu, ABD’li yetkililere bakılırsa çatışmalar başladığından bu yana artarak devam Polonya sonuna göçmen akını olacak. Çünkü bu durum, Polonya’ya hem finansal hem lojistik manada biroldukça sorumluluk ve yük getiriyor. Şayet baş edilmezse, bu durum ğlkede toplumsal adaletsizlik ve başkaldırı üzere sonuçlara bile yol açabilir.

ASKERİ TAHLİLLER

Son birkaç aydır ABD ve müttefikleri Ukrayna’daki hem üniformalı hem istekli askeri birlikler için ölümcül askeri yardım musluğunu açtı.

Lakin Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’nin de açıkça söylemiş olduği üzere, bu yardım tam manasıyla kâfi olmuyor. Zelenskiy, Ukrayna’nın daha sofistike hava savunma sistemlerine muhtaçlık duyduğunu ve hava alanının “uçuşa yasak bölge ilan edilmesi gerektiğini” söylüyor.

ABD de daha gelişmiş uzun menzilli hava savunma sistemleri için yemin etti lakin kelamı vermek, gerçekleştirmekten epey daha kolay. ABD ile Polonya içinde, Sovyet devrinden kalan Polonya jetlerinin Ukrayna’ya ikmali konusunda yaşanan uyuşmazlıkta görüldüğü üzere, NATO, Rusya’nın bu stil adımlara sert bir karşılık vermesinden çekiniyor. beraberinde silahların Ukrayna’ya nasıl teslim edileceği ve verilen silahların yerinin nasıl doldurulacağı hususlarında da mutabakat sağlanamadı.

ABD şu an Slovakya ve Türkiye’yle de füze savunma sistemlerinin Ukrayna’ya gönderilmesi için görüşmelerini sürdürüyor. Şayet Biden, müttefikleriyle görüşmeler sırasında bu mevzuda Avrupa’da bir gelişme sağlarsa, bu dikkate bedel bir muvaffakiyet olacak.

YAPTIRIMLARLA İLGİLİ YOL HARİTASI

ABD ve müttefikleri, Rusya’nın işgale kalkışması halinde beklenmedik ve vurucu yaptırımların uygulanacağı kelamını vermiş ve birinci günlerdeki nispeten yavaş adımların akabinde bu kelamını de tutmuştu. Rusya’nın iktisadı, para ünitesi ve borsası yaptırımlardan önemli manada etkilendi.

Fakat her ne kadar sert olsa da, yaptırımlar Rusya’nın savaşı durdurması için kâfi olmayabilir. Batılı önderler vakit geçtikte yaptırımların dayanılamayacak hale geleceğini savunsa da Biden’ın üzerinde, bu ziyaret sırasında daha da sert ve ağır yaptırımlar konusunda uzlaşma ve bunu açıklama konusunda önemli bir baskı var.

Yeni yaptırımlar da Rusya’yı durdurur mu bilinmiyor fakat yeni adımların da daima devam edeceğine yönelik algı, kimi vakit hareketin kendisinden daha tesirli olabilir.

ÇİN SORUNU

Çin Devlet Lideri Şi Cinping ve Vladimir Putin, Şubat ayındaki Kış Olimpiyatları sırasında samimi imgeler verdi ve iki ülke içindeki dostluğun “sınırları olmadığını” söylemiş oldu.

Şayet bu sözler Çin’in Rusya’ya ekonomik ve askeri yardımının gelecek aylarda süreceği manasına geliyorsa, bu durumda ABD ve Avrupalı mütteifklerinin Rusya’yı durdurmak için attığı tüm adımların boşa çıkmasına yol açabilir.

Geçen hafta ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Çinli mevkidaşıyla Roma’da bir ortaya geldi. Biden ve Şi de iki buçuk saati aşan bir telefon konuşması yaptı.

Bu noktada ABD tek başına hareket edemez. Hem ABD tıpkı vakitte Avrupa’nın işbirliği halinde Çin’i Rusya’dan uzak tutma konusunda ikna etmek için çalışması gerekiyor.

Çin’in son devirde tartışılan Rusya’nın G20’den çıkarılması konusunda takviye vermemesi ve yılın sonuna gerçek düzenlenecek olan tepeye Putin’in katılması gerektiğini söylemesi; Çin’in duruşuyla ilgili daha net bir fikir veriyor.

ABD üzere Avrupa da Çin eserleri için kilit ehemmiyette bir pazar. Çin’in Rusya’ya açıkça yardım yapması durumunda Çin’e yaptırım uygulanacağı konuşmaları bile Çin iktisadını etkilemeye yetti.

Lakin bu hususta dikkatli olmak gerekiyor zira Rusya ve Çin’i tıpkı kampa itme mümkünlüğü şu an için epey riskli bir adım olabilir.