celikci
New member
Bilimsel araştırmalar, avcı-toplayıcı, göçebe-bahçıvan ve tarım toplulukları üzere sanayileşmenin haricindeki toplumların, yani bugünlerde cetlerimize fizyolojik olarak en yakın sayılabilecek insanların günde ortalama 7 saatten az uyuduğunu gösteriyor.
Bu çalışmalar, insanların günümüze kadar uzmanlar tarafınca incelenmiş tüm maymunlardan daha az uyuduğuna işaret ediyor. Örneğin, şempanzeler ortalama 9,5 saat uyurken üç çizgili gece maymunları günün 17 saatini uyuyarak geçiriyor.
Uykunun hafızamız, bağışıklık sistemimiz ve genel sıhhatimiz için kıymetli olduğunu söyleyen ve insanların da ortalama 9,5 saat uyumasını tavsiye eden uzmanlar, bunda bir tuhaflık olduğunu söylüyor.
Ne vakit daha az uyumaya başladığımız çabucak hemen kesin olarak bilinmiyor. Uzmanlar, milyonlarca yıl evvel ağaçlarda uyuyan atalarımızın ağaçlık hayattan vazgeçmesi ve yere inmesiyle başlamış olabileceğini düşünüyor.
Toronto Üniversitesi’nde Evrimsel Antropolog olan David Samson, yerde uyumaya başlayan insanların yırtıcı hayvanların tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını ve kendilerini korumak için uyku nizamlarında daha esnek davranmak zorunda olduğunu söz ediyor.
Samson ve grubu, insanların ağaçlarda uyuyan maymunlara kıyasla daha az uyuduğunu, fakat derin uyku süremizin daha uzun olduğunu söylüyor.
GÜVENLİĞİN UYKU EVRİMİNDEKİ ROLÜ
Atalarımıza ilişkin fosiller bize uyku sistemleri ile ilgili ipucu vermediği için uzmanlar uyku tarihi çalışmalarını çağdaş, sanayileşmenin haricindeki toplumları inceleyerek gerçekleştiriyor.
Bilim insanları, Tanzanya, Madagaskar ve Guetamala üzere ülkelerdeki topluluklarla çalışıyor ve uyku nizamlarını takip ediyor.
Samson, insanların derin uyku dışındaki süreyi kısaltmaya ve uyku alışkanlıklarında daha esnek davranmaya gerçek evrimleştiğini söylüyor.
2021 yılında yayımlanan çalışmasında Samson, insanlığın uyku evrimindeki en büyük etkenin güvenlik olduğunu söylüyor ve o sırada insanların dönüşümlü olarak büyük kümeler halinde uyuduğuna ve bu biçimdece yırtıcı hayvan tehlikesiyle baş ettiğine dikkat çekiyor.
Eski toplulukları bir “salyangozun kabuğuna” benzeten Samson, insanların lakin bu kabuğun ortasında inançta olduğunu, dönüşümlü biçimde ve kısa müddetli uyuyarak katmanlı bir biçimde birbirini koruduğunu söylüyor.
Samson hem de insanların hayatta kalma gayretini mümkün kılan bu yolun insanlığın Afrika’dan ayrılmasına ve daha soğuk iklimlere hakikat ilerlemesine yol açmış olabileceğini öne sürüyor.
VERİYİ TUTSAK HAYVANLARDAN ELDE EDİYORUZ
Kuzey İrlanda’da Belfast Üniversitesi’nde Evrimsel Ekoloji Umzanı olan Isabella Capellini de Samson’un teorisine kısmen katılıyor.
2008’de yaptığı bir çalışmada Capellini, yırtıcı hayvan tehlikesiyle yaşayan göğüslü hayvanların ortalama olarak daha az uyuduğunu tespit etti.
Ancak Capellini, bilgilerin büyük çoğunluğunun tutsak hayvanlardan elde edildiği için bu kararın aldatıcı olabileceğini söylüyor.
Capellini, “Vahşi hayvanların uyku alışkanlıkları hakkında fazlaca az şey biliyoruz. Hayvanat bahçelerinde yahut laboratuvarlarda hayvanlar gerilim yüzünden daha az uyuyor olabilir” diyor.
2008 yılında Almanya’daki Max Planck Ornitoloji Enstitüsü’nde yapılan bir çalışmada yabanî tembel hayvanların ortalama 9.5 saat uyuduğu, tutsak tembel hayvanların ise neredeyse 16 saat uyuduğu tespit edildi.
Araştırmanın başındaki Niels Rattenborg, yırtıcı hayvanların uyku sistemiyle ilgili daha hayli bilgi elde etmenin bu çalışmalara yardımcı olacağını, lakin bu bilgiye ulaşmanın güç olduğunu söz ediyor.
Rattenborg, “Tembel hayvanlar sıklıkla uysal fakat öteki primatlar uyku tertiplerini takip etmek için taktığımız aygıtları çıkarmakla uğraşabilir” diyor.
Uzmanlar, toplumsal uyku alışkanlıklarının insanlarda ve öteki hayvanlarda hayli kıymetli bilgilere işaret ettiğini, lakin bu hususta çabucak hemen kesin bir sonuca varmanın mümkün olmadığını söylüyor.
California Üniversitesi’nde Evrimsel Ekolojist ve Antropolog olan Gandhi Yetish, atalarımızın daha fazla geceleri ateş etrafında toplanıp birbirleriyle toplumsallaştığını, bilgi paylaşımında bulunduğunu ve bu yüzden uykusuz kaldığının da ihtimaller içinde olduğuna işaret ediyor.
Öte yandan Samson, bugünlerde insanların uyku tertiplerinde yaşadığı problemlerin ve sabah uyandığında gereğince dinlenememiş olma hissiyatının aslında kümeler halinde uyumaya yanlışsız evrimleşmiş olduğumuza yoruyor, yalnızlık çektiğimizi öne sürüyor.
Bu çalışmalar, insanların günümüze kadar uzmanlar tarafınca incelenmiş tüm maymunlardan daha az uyuduğuna işaret ediyor. Örneğin, şempanzeler ortalama 9,5 saat uyurken üç çizgili gece maymunları günün 17 saatini uyuyarak geçiriyor.
Uykunun hafızamız, bağışıklık sistemimiz ve genel sıhhatimiz için kıymetli olduğunu söyleyen ve insanların da ortalama 9,5 saat uyumasını tavsiye eden uzmanlar, bunda bir tuhaflık olduğunu söylüyor.
Ne vakit daha az uyumaya başladığımız çabucak hemen kesin olarak bilinmiyor. Uzmanlar, milyonlarca yıl evvel ağaçlarda uyuyan atalarımızın ağaçlık hayattan vazgeçmesi ve yere inmesiyle başlamış olabileceğini düşünüyor.
Toronto Üniversitesi’nde Evrimsel Antropolog olan David Samson, yerde uyumaya başlayan insanların yırtıcı hayvanların tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını ve kendilerini korumak için uyku nizamlarında daha esnek davranmak zorunda olduğunu söz ediyor.
Samson ve grubu, insanların ağaçlarda uyuyan maymunlara kıyasla daha az uyuduğunu, fakat derin uyku süremizin daha uzun olduğunu söylüyor.
GÜVENLİĞİN UYKU EVRİMİNDEKİ ROLÜ
Atalarımıza ilişkin fosiller bize uyku sistemleri ile ilgili ipucu vermediği için uzmanlar uyku tarihi çalışmalarını çağdaş, sanayileşmenin haricindeki toplumları inceleyerek gerçekleştiriyor.
Bilim insanları, Tanzanya, Madagaskar ve Guetamala üzere ülkelerdeki topluluklarla çalışıyor ve uyku nizamlarını takip ediyor.
Samson, insanların derin uyku dışındaki süreyi kısaltmaya ve uyku alışkanlıklarında daha esnek davranmaya gerçek evrimleştiğini söylüyor.
2021 yılında yayımlanan çalışmasında Samson, insanlığın uyku evrimindeki en büyük etkenin güvenlik olduğunu söylüyor ve o sırada insanların dönüşümlü olarak büyük kümeler halinde uyuduğuna ve bu biçimdece yırtıcı hayvan tehlikesiyle baş ettiğine dikkat çekiyor.
Eski toplulukları bir “salyangozun kabuğuna” benzeten Samson, insanların lakin bu kabuğun ortasında inançta olduğunu, dönüşümlü biçimde ve kısa müddetli uyuyarak katmanlı bir biçimde birbirini koruduğunu söylüyor.
Samson hem de insanların hayatta kalma gayretini mümkün kılan bu yolun insanlığın Afrika’dan ayrılmasına ve daha soğuk iklimlere hakikat ilerlemesine yol açmış olabileceğini öne sürüyor.
VERİYİ TUTSAK HAYVANLARDAN ELDE EDİYORUZ
Kuzey İrlanda’da Belfast Üniversitesi’nde Evrimsel Ekoloji Umzanı olan Isabella Capellini de Samson’un teorisine kısmen katılıyor.
2008’de yaptığı bir çalışmada Capellini, yırtıcı hayvan tehlikesiyle yaşayan göğüslü hayvanların ortalama olarak daha az uyuduğunu tespit etti.
Ancak Capellini, bilgilerin büyük çoğunluğunun tutsak hayvanlardan elde edildiği için bu kararın aldatıcı olabileceğini söylüyor.
Capellini, “Vahşi hayvanların uyku alışkanlıkları hakkında fazlaca az şey biliyoruz. Hayvanat bahçelerinde yahut laboratuvarlarda hayvanlar gerilim yüzünden daha az uyuyor olabilir” diyor.
2008 yılında Almanya’daki Max Planck Ornitoloji Enstitüsü’nde yapılan bir çalışmada yabanî tembel hayvanların ortalama 9.5 saat uyuduğu, tutsak tembel hayvanların ise neredeyse 16 saat uyuduğu tespit edildi.
Araştırmanın başındaki Niels Rattenborg, yırtıcı hayvanların uyku sistemiyle ilgili daha hayli bilgi elde etmenin bu çalışmalara yardımcı olacağını, lakin bu bilgiye ulaşmanın güç olduğunu söz ediyor.
Rattenborg, “Tembel hayvanlar sıklıkla uysal fakat öteki primatlar uyku tertiplerini takip etmek için taktığımız aygıtları çıkarmakla uğraşabilir” diyor.
Uzmanlar, toplumsal uyku alışkanlıklarının insanlarda ve öteki hayvanlarda hayli kıymetli bilgilere işaret ettiğini, lakin bu hususta çabucak hemen kesin bir sonuca varmanın mümkün olmadığını söylüyor.
California Üniversitesi’nde Evrimsel Ekolojist ve Antropolog olan Gandhi Yetish, atalarımızın daha fazla geceleri ateş etrafında toplanıp birbirleriyle toplumsallaştığını, bilgi paylaşımında bulunduğunu ve bu yüzden uykusuz kaldığının da ihtimaller içinde olduğuna işaret ediyor.
Öte yandan Samson, bugünlerde insanların uyku tertiplerinde yaşadığı problemlerin ve sabah uyandığında gereğince dinlenememiş olma hissiyatının aslında kümeler halinde uyumaya yanlışsız evrimleşmiş olduğumuza yoruyor, yalnızlık çektiğimizi öne sürüyor.