Bütün dünya onu bir sinemayla tanıdı lakin… 18 yıl boyunca havaalanında yaşayan adamın anlatılmamış öyküsü

celikci

New member
Takvimler 2004 yılını gösteriyordu. İngiliz müellif Andrew Donkin için bayağı bir gündü.

Donkin her vakit olduğu üzere sabah erken kalkmış çalışırken telefonu çaldı. Arayan kişi, yayın temsilcisiydi. Çabucak eşyalarını toplayıp Londra’dan Paris’e giden birinci Eurostar trenine atlamasını ve “mümkünse saat 15.00’e kadar” Charles de Gaulle Havalimanı’nda olmasını istiyordu.

“Adam neredeyse 20 yıldır havaalanında yaşıyor” demişti telefonda temsilcisi. Kelamını ettiği kişi Sör Alfred Mehran’dı.

Geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden Sör Alfred, 1988 yılında Charles De Gaulle’e ayak basmış olan devletsiz bir siyasi mülteciydi. Bu konuşmanın gerçekleştiği sırada, 16 yıldır havalimanının giden yolculara ayrılmış olan kısmında 1 numaralı terminalde yaşamaktaydı.

Temsilcisi Donkin’e, “Anlaşırsanız Mehran’ın biyografisini bir arada yazabileceksiniz” demişti. Bir müellif için hayatta bir defa karşılaşılabilecek dev bir fırsattı bu…

Sör Alfred’in tam ismi Mehran Karimi Nasseri’ydi. Kimlik dokümanları olmadan Fransa’ya girmişti ve havaalanında sıkışıp kalmıştı. Pasaportu olmadığı için diğer bir uçağa binemiyordu. Havaalanından çıkması da mümkün değildi zira kimlik dokümanları olmadığı için tutuklanabilirdi. Ne var ki havaalanı tarafsız bölgeydi; asla ayrılamayacağı bir araf üzereydi.

Sör Alfred’i Donkin’le tanıştıran kişi Alman editör Barbara Laugwitz’di. Aslına nazaran direktör Steven Spielberg, Sör Alfred’in hayat öyküsünün sinema haklarını satın almıştı lakin onun gönlünde yatan aslan, yaşadıklarının yazıya dökülmesiydi.

Donkin geçtiğimiz günlerde The Guardian için kaleme aldığı yazıda, Sör Alfred’le tanışma sürecini ve havaalanının sandalyelerinde bir arada geçirdikleri saatleri anlattı.


BİNLERCE SAYFALIK BİR GÜNLÜK TUTUYORDU

Donkin, “50’lilerinin ortalarında, uzun uzunluklu, seyrelmiş siyah saçlı, zekâsı gözlerindeki ışıltıya yansımış” bir adam olarak tanım ettiği Sör Alfred’in el otomobilleri, kutular ve çantalar ortasında biriktirdiği eşyalarının her geçen gün artarak bir yuvaya dönüştüğünü yazdı.

O kutuların en değerlilerinde, Sör Alfred’in A4 uzunluğunda kağıtlara yazdığı günlüğü gizliydi. Sör Alfred, havaalanının nazik hekiminin kendisine ikram ettiği sayfalara 10 yılı aşkın müddettir günlük yazıyordu. Bu günlükler önlü artlı 10 bin sayfaya ulaşıyordu.

Donkin’in Alfred’le ilgili en epeyce merak ettiği şeylerin başında şövalyelere verilen “sör” unvanını nasıl aldığı geliyordu.

Gülümseyerek anlattığına bakılırsa, Alfred yardım istemek için Brüksel’deki İngiltere büyükelçiliğine bir mektup yazmıştı. Gelen yanıt “Dear Sir, Alfred…” (“Sayın Beyefendi, Alfred”) diye başlıyordu yani aslında bu çeşit resmi yazışmalarda kullanılan standart bir sözdü. Lakin İngiltere Büyükelçiliği’nin antetli kağıdında bu ifadeyi görmek, Alfred için şövalye ilan edilmekle eşdeğerdi. O günden daha sonra kendini daima Sör Alfred diye tanıttı. Donkin yazısında “Ben de onu daima Sör Alfred diye çağırdım. Ona yakışıyordu” sözlerini kullandı.

BİRLİKTE BİR BİLMECEYİ ÇÖZMEYE ÇALIŞTILAR

Otobiyografilerin birçoklarının okurlara vaadi gerçekleri anlatmaktır. Lakin geçmişi ve kayıp pasaportuyla ilgili gerçekler kelam konusu olduğunda Sör Alfred’in kendisi de epeyce fazla bilgi sahibi değildi. Havaalanında geçirdiği 16 yıl boyunca inanılmaz öyküsüne biroldukca söylenti ve kent efsanesi eklenmişti. Bazıları İran’dan sürgün edildiğini söylüyordu, bazıları azaba uğradığını argüman ediyordu. Kimlik dokümanlarını kendi isteğiyle kaybettiğini söyleyenler de vardı. En gizemli argüman ise annesinin bir İngiliz hemşire olduğuna dairdi.

Donkin bu yaklaşımlara bir alternatif geliştirmeye karar verdi. Sör Alfred’in öyküsüne bir bilmece muamelesi yapacak ve yazdığı her sayfada bu bilmeceyi çözmeye çalışacaktı.

Editörü Laugwitz bu fikri komik buldu lakin kabul etti. Donkin’in Sör Alfred’le geçirdiği üç hafta işte bu biçimde başladı.


HAVAALANI RUTİNİ: UYANMA, TIRAŞ, KAHVALTI

Bir havaalanı terminalinde yaşamak zorunda olmak, Sör Alfred’in ömründe bir tertip olmaması manasına geliyordu. O da tertibini kendi kendine kurmaya karar vermişti. Her sabah erkenden kalkıyor, havaalanı kalabalıklaşmadan lavaboya gidiyor yıkanıp paklanıyor, tıraşını oluyordu. Çünkü “en yeterli haliyle” insan içine çıkmak istiyordu. Havaalanında yaşamanın saygınlığına ziyan vermesini istemiyordu.

Ardından yemek katındaki fast food restoranından kahvaltısını alıyor, terminalin gazete büfesini ziyaret ediyor ve duruma bakılırsa birkaç gazete alıyordu. Bu sabah rutinin akabinde her vakit oturduğu yere dönüp kahvaltısını ederken etrafında artmakta olan hareketliliği izliyordu. Sağından solundan geçen yolcuların birçok Sör Alfred’e dikkat etmiyordu bile. Fakat fazlaca ender de olsa “Ne kadar epeyce el bagajı var” diye şaşıranlar oluyordu şüphesiz…

Kahvaltının akabinde Sör Alfred, gününün büyük bir kısmını dolduran işinin başına oturup günlüğünü yazmaya başlıyordu. Her şeyi lakin her şeyi kaydediyordu günlüğüne. Donkin’le olan konuşmalarını bile satır satır sayfalara döküyordu. Bir öteki deyişle Donkin, Sör Alfred’in kitabını yazarken, o da kitabın yazılma sürecini yazıyordu.

KENDİ KENDİNE FRANSIZCA VE ALMANCA ÖĞRENDİ

Donkin’e nazaran Sör Alfred bir reality show yarışmacısı üzereydi. hayatının tamamını gözler önünde yaşıyordu. Yaşadıklarının bir kısmı gerçek bir kısmı performanstı.
Yaşananları sıcağı sıcağına yazıp özetliyordu. Havaalanındaki tek eksiği kameralar, bir sunucu, bir yayın aracı ve hayranlardan oluşan bir seyirci kitlesiydi.

Günlüğünü yazma işine orta veren Sör Alfred, oturup aldığı gazetelerini okumaya başlıyordu. Dünya siyaseti üzerine okuyup tartışmaktan hayli hoşlanıyordu. Havaalanında yaşadığı süreçte çeviri sözlükleri ve gazeteler sayesinde kendi kendine Almanca ve Fransızca okumayı öğrenmişti. Öğrenmeye hayli açık bir insandı ve vaktini boşa harcamaktan hiç hoşlanmıyordu.

Öğle yemeği saati geldiğinde bir daha sabahki fast food restoranının yolunu tutuyordu. Neredeyse her öğle balık kroket sandviç yiyordu. Daha evvel bir defasında yemeklerini aldığı restoranı değiştirmeyi denemişti. Fakat buradaki kızarmış patates makinesinin birkaç günlüğüne bozulması niçiniyle hayal kırıklığına uğrayarak birinci tercihine dönmüş ve tekrar da değişiklik yapmamıştı.

O günlerde havayolu şirketleri pilotlara ve kabin nazaranvlilerine havaalanı ortasındaki restoranlarda geçerli yemek fişleri veriyordu. Birçoğu yemeklerini meskenden getiren havayolu çalışanları, fişlerini oturduğu bankın yanından geçerken Sör Alfred’e veriyordu, o da bu sayede dilediği kadar fast food yiyebiliyordu. Seçeneği azdı fakat Sör Alfred bunu sorun etmiyordu.



Sör Alfred’in Donkin’le bir arada yazdığı “The Terminal Man” (Terminal Adamı) isimli kitap yayımlandığı periyotta eleştirmenlerden hayli olumlu yorumlar almıştı.




Sör Alfred’in Donkin’le bir arada yazdığı “The Terminal Man” (Terminal Adamı) isimli kitap yayımlandığı periyotta eleştirmenlerden hayli olumlu yorumlar almıştı.



“BUGÜN BEN BALIK YİYECEĞİM”

Günün geri kalanında Sör Alfred gazetelerini okuyor, asla sonu gelmeyen günlüğünü yazıyor ve baht yapıtı oradan geçmekte olan meraklı yabancı gazetecilere röportajlar veriyordu.

Bir cep telefonu olmadığından Donkin dahil hiç kimsenin kendisiyle randevulaşması mümkün değildi. Sör Alfred’le görüşmek isteyenin Charles De Gaulle Havalimanı’na gidip 1 numaralı terminaldeki adamı bulması gerekiyordu. Sör Alfred bugünün şartlarında tahayyül etmesi bile imkânsız bir yalnızlık yaşıyordu.

Akşam yemeği saati gelince Sör Alfred balık kroketli sandviçini almak için bir sefer daha fast food restoranının yolunu tutuyordu. Donkin, Sör Alfred’i diğer yemekler denemek için ikna etmeye çalıştığını lakin her seferinde, “Başka vakit deneyebiliriz, ancak bugün ben balık yiyeceğim” yanıtını aldığını belirtti.


20 YIL BOYUNCA BİR METAL BANKTA NASIL YATILIR?

Havaalanındaki hayat hiç durmasa da gece yarısı civarında birkaç saatliğine sakinleşiyordu. Donkin olağanda havaalanının yakınlarındaki bir otelde kalmakla birlikte, Sör Alfred’in hayatını daha düzgün anlayabilmek için birkaç gece onun yattığı bankın yanındaki metal bankta yatmayı denemiş ve durumun zorluğuna şahit olmuştu.

Işıklar bütün gece yanıyordu, hoparlörlerden yapılan duyurular yalnızca 1.00 ile 4.30 içinde susuyordu. Üzerinde yattıkları banklar daracık ve rahatsızdı. Uyuyan kişi daima düşme tehlikesi yaşıyordu. O kadar ki üçüncü gecenin akabinde Donkin öğlen yemeği saatleri sırasında “oldukça acil bir telefon” aldığını belirterek Sör Alfred’den ayrılmış ve uyumak için oteline kaçmıştı.

BOMBA ALAMLARINA BİLE ALIŞMIŞTI


Altıncı günün sabahında Donkin, Fransızca yapılan duyuruların tonunda bir değişiklik olduğunu ve yolcuların terminali süratle terk etmekte olduğunu fark etmişti.

Sör Alfred durumu, sakin bir tutumla “‘Bomba var’ diyorlar” diyerek açıklamıştı. Nitekim de oturdukları yerin art tarafında sahipsiz bir valiz duruyordu. Valizin 50 metre kadar gerisinde ise korkulu yüzleriyle havaalanı güvenlik polisi dikiliyordu.

Polislerden biri kalkanının üzerinden Donkin’e hafifçeçe el sallarken, Sör Alfred yerini terk etmeye hiç niyeti olmadığını muhakkak eden bir sükunetle oturuyordu. Günlük sayfalarıyla dolu kutularını bırakmak istemiyordu.

Bu gerilime daha evvel tekraren şahit olmuş birinin görmüş geçirmişliğiyle “hiç bir vakit bomba çıkmıyor. Çok sık oluyor bu. Turistler çantalarını unutuyor” demiş ve omuz silkmişti.



Steven Spielberg’ün yönettiği sinemanın başrollerinde Tom Hanks’e Catherine Zeta-Jones eşlik ediyordu.




Steven Spielberg’ün yönettiği sinemanın başrollerinde Tom Hanks’e Catherine Zeta-Jones eşlik ediyordu.



ÇANTADAN PİJAMA ÇIKTI

Bu noktada Donkin’i sıkıntı bir karar bekliyordu. Sör Alfred’in resmi biyografi müellifi olma macerasının daha başlamadan bitmesini de tehlikeli bir durumla karşı karşıya kalır kalmaz gerisine bakmadan kaçıp Sör Alfred’le kurmakta olduğu bağı koparmak da istemiyordu.


Donkin nihayetinde tercihini kalmaktan yana kullanmış ve Sör Alfred’e dönüp 1977 kışında Batı Berlin’de geçirdiği günlerde yaşananları dinlemeye başlamıştı. Lakin bir yandan da karşısındaki candaki yansımadan bomba imha takımının çalışmalarını izliyor ve Sör Alfred’in haklı çıkması için dua ediyordu.

Sör Alfred, karlar altındaki Batı Berlin’de yaptığı bir tren seyahatinin kıssasını tamamlamak üzereyken testereli robot da kuşkulu valizi parçalama işini tamamladı. Valizden kime ilişkin olduğu bilinmeyen pijamalar çıktı.

Donkin, Sör Alfred’e “Bu durum sık mı yaşanıyor?” diye sorduğunda “Haftada bir oluyordur” cevabını aldı.

Sonuçta 2004 yılındaydılar. 11 Eylül hücumlarının üzerinden birkaç yıl geçmişti. Sör Alfred’in havaalanındaki hayatını riske atan tek şey civardaki kirlilik değildi.



Filmde bir Doğu Avrupa ülkesinden gelen Viktor Navorski (Tom Hanks) JFK Havalimanı’nda sıkışıp kalıyordu

“BURADA BANK ÇOK”

Donkin’e göre Sör Alfred epeyce sakin ve bilge bir insandı. Bilhassa çocuklarıyla birlikte tatile çıkan yabancı gazetecilerin 20 dakikalığına yanına uğrayıp kendisinden röportaj istediği anlar görülmeye bedeldi. Sör Alfred’e daima birebir sorular soruluyordu lakin o sükunetle karşılık vermeye devam ediyordu.

Bu röportajlardan birinin sonunda gazeteci Sör Alfred’e “Özgürlüğünüzü kıskanıyorum. Keşke ben de sizin üzere özgür yaşayabilsem, dertsiz olabilsem” dediğinde “Burada bank fazlaca” karşılığını almıştı. elbette gazeteci ömrüne havaalanında devam etme fikrini uygulamaya koymamış, onun yerine Karayiplere giden uçağına yetişmek için çabukla Sör Alfred’in yanından ayrılmıştı.

Donkin ile Sör Alfred’in bir arada geçirdiği günler birkaç ay daha sonra “The Terminal Man” isimli bir kitaba dönüştü ve okurlarla buluştu. şüphesiz Sör Alfred’e kitabın birkaç kopyasını götürmek de bir daha Donkin’e düştü.

Donkin havaalanına giderken gergin olduğunu zira Sör Alfred’in kitabı beğenmesini hayli istediğini belirterek, “Bankına yaklaştığım sırada beni gördü ve kocaman bir gülümsemeyle yüzü aydınlandı. Endişelenmem için hiç sebep yoktu. Mütevazı bir halla ‘Bu bir zafer!’ dedi bana” sözlerini kullandı.

ÖLMEDEN EVVEL YENİDEN HAVAALANINA DÖNDÜ

1 numaralı terminalin gazete büfesinin teşebbüsçü yöneticisi, kitaptan koliler dolusu sipariş vermişti. Bu kitapları satarak epey güzel para kazanıyordu. Sör Alfred de isteyen her insanın kitabını büyük bir memnuniyetle imzalıyordu.

Sör Alfred, kitabın yayımlanmasından daha sonra iki yıl daha Charles De Gaulle Havalimanı’nda yaşadı. Fakat havaalanlarında güvenlik tedbirlerinin artırılması ve sıhhat sıkıntıları niçiniyle 2006 yılında ayrılmak zorunda kaldı. Havaalanı etrafındaki kirli hava sıhhatine ziyan veriyor sık sık göğüs enfeksiyonları yaşamasına niye oluyordu.

Havaalanından daha sonraki birkaç yılı Paris’in dış mahallelerinden birindeki bir evsiz barınağında geçirdi. O artık Havaalanında Yaşayan Adam değil Havaalanında hayatış Olan Adam’dı.


Donkin yazısını şu satırlarla noktaladı:

“Sör Alfred’i hakikaten çok sevmiştim. Gerçek bir centilmendi. Öldüğünü duyar duymaz epeyce üzüldüm lakin hayatının son iki haftasını geçirmek için bir daha havaalanına döndüğünü öğrenmek bana teselli verdi. yıllar boyunca o havaalanı onun yuvası olmuştu. Umuyorum ki orada, her vakit oturduğu bankında oturmak, son seyahati öncesinde Sör Alfred’e huzur vermiştir.”


The Guardian’ın “‘The Terminal Man’ lived in a Paris airport for 18 years. I’ll never forget the weeks I spent with him” başlıklı haberinden derlenmiştir.